Μια άλλη… “κινηματογραφική” οπτική της Ελβετίας

Με το αφιέρωμα «Νέος Ελβετικός Κινηματογράφος – Όταν η  ζωή θρυμματίζει την πραγματικότητα», συνεχίζονται οι διαδικτυακές προβολές της Ταινιοθήκης, όπου οι θεατές θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν δέκα χαρακτηριστικές ταινίες μυθοπλασίας, αλλά και τεκμηρίωσης. Πρωταγωνιστούν: Ιζαμπέλ Ιπέρ, Μπρούνο Γκανζ,  Ναταλί Μπάιγ, Εμμανουέλ Ντεβός, Μπιλ Οζιέ και άλλοι σπουδαίοι Ευρωπαίοι ηθοποιοί.

H Ταινιοθήκη της Ελλάδος και η Swiss Films, με την υποστήριξη της Πρεσβείας της Ελβετίας στην Ελλάδα, δίνουν την ευκαιρία στο ελληνικό κοινό να γνωρίσει τον εν πολλοίς άγνωστο ελβετικό κινηματογράφο και παρουσιάζουν, από τις 27 Ιανουαρίου έως και τις 3 Φεβρουαρίου, μέσα από την πλατφόρμα της Ταινιοθήκης, δέκα ταινίες (τρία ντοκιμαντέρ και επτά ταινίες μυθοπλασίας) της εταιρείας Bande à Part Films, με την υπογραφή των Ούρσουλα Μέγερ, Λιονέλ Μπαγέ, Ζαν-Στεφάν Μπρον, Φρεντερίκ Μερμού και Αλέν Τανέρ.

Bande à Part Films

Η συγκεκριμένη εταιρία παραγωγής ιδρύθηκε στην Λωζάννη το 2009. Mαζί της συνεργάστηκαν οι Ούρσουλα Μέγερ, Λιονέλ Μπαγέ, Ζαν-Στεφάν Μπρον και Φρεντερίκ Μερμού. Η ομάδα αυτή κέρδισε πολλά βραβεία και άφησε το αποτύπωμα της στον ελβετικό κινηματογράφο. Παρά το γεγονός ότι εκπροσωπούν διαφορετικές αισθητικές προσεγγίσεις υπάρχει ένας κοινός προβληματισμός που διατρέχει το έργο τους: ένα έντονο ενδιαφέρον για την κοινωνική κατάσταση στην Ελβετία και για τις περιθωριοποιημένες ομάδες.

Οι σκηνοθέτες, όπως το θέτει ο Μπαγέ, «βλέπουν τον κόσμο μέσα από το φίλτρο του εξωπραγματικού». Ουσιαστικά ξεπερνούν τους διαχωρισμούς μεταξύ των κινηματογραφικών ειδών και όπως υπονοεί και ο τίτλος της εταιρείας, από την ομώνυμη ταινία του Ζαν Λυκ Γκοντάρ, αποτίουν φόρο τιμής στο «Νέο Κύμα». Γι’ αυτό άλλωστε περιλήφθηκαν στο πρόγραμμα και δύο ταινίες του Αλέν Τανέρ ο οποίος υπήρξε βοηθός του Γκοντάρ όταν ξεκίνησε την σταδιοδρομία του.

Σύμφωνα με τον επιμελητή του αφιερώματος Ingo Starz, «στο πρόσφατο παρελθόν, οι κινηματογραφιστές της Bande à Part έδωσαν μέσα από τις ταινίες τους, μια άλλη οπτική της Ελβετίας, μέσα από μια κριτική ματιά, παρουσιάζοντας την πραγματικότητα της χώρας, που απέχει πολύ από τις ειδυλλιακές αλπικές εικόνες που όλοι γνωρίζουμε. Οι δουλειές τους απεικονίζουν μια χώρα που δεν αποτελεί ειδική περίπτωση, αλλά μοιάζει σε πολλά σημεία με τους Ευρωπαίους γείτονές της. Και γι’ αυτό ακριβώς,  οι Ελβετοί σκηνοθέτες συζητήθηκαν τόσο διεθνώς και κέρδισαν την αναγνώριση».

Η εταιρεία παραγωγής Bande à Part, που αργότερα ανέλαβε και την διανομή αυτών των ταινιών, αποτέλεσε μοντέλο που μιμήθηκαν και άλλοι, όπως η κολλεκτίβα «Zurich collective 2: 1 Film testified». Μέσα από την εργασία τους στην σχολή École cantonale d`art στη Λωζάνη, οι Λιονέλ Μπαγέ και Φρεντερίκ Μερμού, διαμόρφωσαν τη δουλειά της επόμενης γενιάς Ελβετών κινηματογραφιστών, ενώ η ομάδα  (Μπαγέ, Μπρον, Μέγερ και Μερμού) σκηνοθέτησε τέσσερα επεισόδια της τηλεοπτικής σειράς «The Shock Waves» (2018), που βασίζεται σε πραγματικά εγκλήματα που σόκαραν την Ελβετία, αποκαλύπτοντας  την ομαδική δουλειά τους και τις προθέσεις τους.

Οι Ταινίες

Το αφιέρωμα  περιλαμβάνει επτά γαλλόφωνες ταινίες μυθοπλασίας και τρία ντοκιμαντέρ (δύο γαλλόφωνα κι ένα αγγλόφωνο) των Ούρσουλα Μέγερ, Λιονέλ Μπαγέ, Ζαν-Στεφάν Μπρον, Φρεντερίκ Μερμού και Αλέν Τανέρ. Οι περισσότερες γυρίστηκαν από το 2002 έως το 2016, με εξαίρεση τις δύο ταινίες του Αλέν Τανέρ που μας έρχονται από τις δεκαετίες του ’70 και του ’80. Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος παρουσιάζει σε πανελλαδική πρεμιέρα επτά από αυτές.

Η Ούρσουλα Μέγερ, στο ντοκιμαντέρ της «Ούτε μπάτσοι, ούτε μαύροι, ούτε λευκοί» (2002) αφηγείται την εκπληκτική ιστορία του Αλεν  Ντεβενί, ενός υπαξιωματικού της χωροφυλακής  της Γενεύης. Έχοντας υποστεί βίαιη επίθεση σε μια αφρικανική χώρα, ο ακροδεξιός αυτός πρώην στρατιωτικός αντιλαμβάνεται την ανάγκη διαλόγου και διαπολιτισμικών ανταλλαγών και βάζει τα θεμέλια για ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα με στόχο την σύσφιγξη των σχέσεων  μεταξύ της αστυνομίας και διάφορων ξένων κοινοτήτων στην Γενεύη.

Στην ταινία της Μέγερ, «Σπίτι με θέα» (2008) με πρωταγωνίστρια την σπουδαία Ιζαμπέλ Ιπέρ, η ειρηνική καθημερινότητα  μιας οικογένειας απειλείται όταν ένας πολυσύχναστος αυτοκινητόδρομος κατασκευάζεται  λίγα μόλις μέτρα από το απομονωμένο σπίτι τους στην μέση του πουθενά. Αρνούμενοι να μετακομίσουν, η Μαρτ, ο Μισέλ και τα τρία παιδιά τους, εφευρίσκουν πρωτότυπους τρόπους να προσαρμοστούν στο νέο περιβάλλον.

Το 2008, η ταινία έλαβε μέρος στο επίσημο διαγωνιστικό του Φεστιβάλ των Καννών και απέσπασε αρκετές διακρίσεις και βραβεία, συμπεριλαμβανομένων τριών βραβείων César. Η σκηνοθέτρια διακρίθηκε και για την ταινία της «Sister», που τιμήθηκε με την Ασημένια Αρκούδα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου (Μπερλινάλε). Η ταινία αυτή, όπως και το «Σπίτι με θέα», τιμήθηκαν, επίσης, με τρία βραβεία Quartz στο Swiss Film Award και εκπροσώπησαν την Ελβετία στα Όσκαρ.

Ο Ζαν-Στεφάν Μπρον υπογράφει δύο ντοκιμαντέρ του αφιερώματος:

Κλίβελαντ εναντίον Γουόλ Στρίτ (2010)

Στις 11 Ιανουαρίου του 2008, ο δικηγόρος Τζος Κοέν και η ομάδα του, έχοντας προσληφθεί από το Δήμο του Κλίβελαντ, κατέθεσαν αγωγή εναντίων 21 τραπεζών, τις οποίες καθιστούσαν υπόλογες για το κύμα κατασχέσεων που σημειώθηκαν στο Κλίβελαντ, δίνοντάς του μια εικόνα ερειπωμένης πόλης. Έκτοτε, οι τραπεζίτες στην Γουολ Στριτ μετέρχονται κάθε μέσο προκειμένου να αποφύγουν να πάνε στο δικαστήριο. Η ταινία διηγείται την ιστορία αυτής της δίκης. Το ντοκιμαντέρ αποκαλύπτει, μέσα από μια ανθρωποκεντρική  ματιά, τους μηχανισμούς γύρω από τα «κόκκινα» στεγαστικά δάνεια, και το σύστημα που κλόνισε την παγκόσμια οικονομία.

Η Υπόθεση Μπλόχερ (2013)

Είναι η ιστορία του πιο αμφιλεγόμενου πολιτικού ηγέτη της Ελβετίας. Φθινόπωρο 2011. Ο Κρίστοφ Μπλόχερ διεξάγει προεκλογική εκστρατεία προκειμένου να εξασφαλίσει τη νίκη για την ακροδεξιά, εθνικιστική του παράταξη, το Ελβετικό Λαϊκό Κόμμα (SVP), το οποίο τελικά θα κερδίσει σχεδόν το 1/3 των ψηφοφόρων. Το αυτοκίνητό του, γίνεται ένα ιδανικό σημείο για τον σκηνοθέτη, το οποίο του δίνει τη δυνατότητα να διηγηθεί την ιστορία εκ των έσω, σε πρώτο πρόσωπο. Καθ΄οδόν, ξεδιπλώνεται η ιστορία της ζωής του Μπλόχερ. Πώς κατάφερε ο γιος ενός φτωχού πάστορα να γίνει επιτυχημένος επιχειρηματίας με αμύθητη περιουσία, κι ένας από τους πιο ισχυρούς άντρες στην Ελβετία; Η ταινία καταγράφει το πνεύμα μιας περιόδου που, στην χτυπημένη από την κρίση Ευρώπη, ο εθνικισμός βρίσκει πρόσφορο έδαφος.

Ο διακεκριμένος ντοκιμαντερίστας Ζαν Στεφάν Μπρον, το 2003 γύρισε την ταινία «Le Génie helvétique» (Mais Im Bundeshuus), η οποία αποτέλεσε μία από τις μεγαλύτερες εμπορικές επιτυχίες στην ιστορία του Ελβετικού κινηματογράφου, μαζί με την ταινία «Η Υπόθεση Μπλόχερ». Για την ταινία του Κλίβελαντ εναντίον Γουόλ Στρητ (2010), που προβλήθηκε στο Φεστιβάλ των Καννών και προτάθηκε για βραβείο César, τιμήθηκε για δεύτερη φορά με το βραβείο Quartz Καλύτερου Ντοκιμαντέρ στο Swiss Film Award.

Ο Φρεντερίκ Μερμού υπογράφει τις εξής ταινίες:

Συνένοχοι (2009)

Ο Βενσάν και η Ρεμπέκα ερωτεύτηκαν ο ένας τον άλλο, από την πρώτη στιγμή που αντάλλαξαν ματιές σε ένα ίντερνετ καφέ. Είναι μόλις 18 ετών και ζουν μια ανέμελη ζωή. Όμως δυο μήνες αργότερα, το πτώμα του αγοριού ανακαλύπτεται στον ποταμό Ροδανό, βάναυσα χτυπημένο και η Ρεβέκα εξαφανίζεται λίγο αργότερα. Την έρευνα αναλαμβάνει ένας 48χρονος αστυνομικός. Όσα ανακαλύπτει τον ταράζουν συθέμελα και βρίσκεται αντιμέτωπος με μια δύσκολη απόφαση που θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά την στάση του απέναντι στη ζωή.

Η γυναίκα με τη Μερσεντές (2016)

Η Ντιάν Κραμέρ έχει μία εμμονή: να ανακαλύψει τον οδηγό της καφέ Μερσεντές που χτύπησε τον γιο της και κατέστρεψε τη ζωή της. Με τα λιγοστά της υπάρχοντα, μερικά χρήματα κι ένα όπλο, πηγαίνει στο Εβιάν, όπου, όπως μαθαίνει, ζει ο οδηγός. Μόνο που μερικές φορές ο δρόμος της εκδίκησης είναι πιο περίπλοκος απ΄όσο φαίνεται.

Οι «Συνένοχοι», πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Μερμού, προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λοκάρνο και τιμήθηκε με το βραβείο Καλύτερου Σεναρίου στα Swiss Film Award. Το 2012, σκηνοθέτησε τέσσερα επεισόδια (5-8) για το Canal+, της τηλεοπτικής σειράς «Revenants» που βραβεύτηκε με Emmy. Επέστρεψε στον Ελβετικό κινηματογράφο με την ταινία του «Η γυναίκα με τη Μερσεντές» στην οποία πρωταγωνιστούν οι ηθοποιοί Εμμανουέλ Ντεβός και Ναταλί Μπάιγ, η οποία γνώρισε μεγάλη κριτική και εμπορική επιτυχία. Στη συνέχεια, επικεντρωμένος στις ταινίες θρίλερ, σκηνοθέτησε έξι επεισόδια τις σειράς «Engrenages/ Spiral» για το Canal+.

Δύο ταινίες μυθοπλασίας θα μας δείξει και ο 45χρονος Λιονέλ Μπαγέ:

Σαν κλέφτες (2006)

Όταν ο Λιονέλ μαθαίνει τυχαία πως η οικογένειά του κατάγεται από την Πολωνία, μια αλληλουχία γεγονότων θα αλλάξει τη ζωή του και τη ζωή της αδερφής του Λουσί, για πάντα. Τα δύο αδέρφια ξεκινούν για την Ανατολική Ευρώπη με ένα «δανεικό» αμάξι από το Radio Suisse, χωρίς να είναι εντελώς σίγουροι αν είναι όντως απόγονοι μιας πολωνικής οικογένειας. Το μόνο σίγουρο είναι η εμπλοκή τους σε μια καταδίωξη με αυτοκίνητα στην Σλοβακία, όπως και το κλεμμένο αυτοκίνητο, ο λευκός γάμος και τα ψεύτικα διαβατήρια. Ο δρόμος για την Βαρσοβία είναι μια περιπέτεια.

Ένας άλλος άντρας (2008)

Αν και δεν έχει ιδέα από ταινίες, ο Φρανσουά γράφει κριτικές για μια μικρή τοπική εφημερίδα στην Vallée de Joux. Η Ρόζα είναι μια γνωστή κριτικός. Μια βιτσιόζικη σχέση αναπτύσσεται ανάμεσά τους, που παρακινεί τον Φρανσουά να ανακαλύψει τους εσωτερικούς μηχανισμούς της επιθυμίας: της επιθυμίας μιας γυναίκας, ενός κριτικού και τελικά της δικής του.

Ο σκηνοθέτης είναι προγραμματιστής και συνδιευθυντής του κιν/φου Rex στην Aubonne της Ελβετίας. Η ταινία του «Longwave/Les Grandes Ondes» (a l’Ouest), μέρος μιας τετραλογίας, προβλήθηκε ως η ταινία έναρξης του 7ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας που διοργάνωσε η Ταινιοθήκη της Ελλάδος το 2013. Από το 2002 είναι επικεφαλής του τμήματος κιν/φου της Ecole Cantonale d’Art de Lausanne. Το 2009, συν-ίδρυσε την εταιρεία παραγωγής Bande à part, ενώ παράλληλα, είναι  Αντιπρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Ελβετικής Ταινιοθήκης.

Από ένα αφιέρωμα στον ελβετικό κινηματογράφο δεν θα μπορούσε να λείπει ο σημαντικός Αλέν Τανέρ. Θα δούμε δύο ταινίες του:

Η Σαλαμάνδρα (1971)

Η Ροζμοντ η Σαλαμάνδρα, είναι ένα νέο κορίτσι που τα βγάζει πέρα κάνοντας μικροδουλειές. Την υποπτεύονται  οτι επιχείρησε να σκοτώσει τον θείο με τον οποίο ζει. Μια δημοσιογράφος και ένας συγγραφέας αναλαμβάνουν να διαλευκάνουν αυτό το μυστήριο, που θα αποτελέσει την βάση για ένα σενάριο τηλεταινίας.

Στη λευκή πόλη (1983)

Ο Πολ, μηχανικός σε ένα φορτηγό πλοίο, μια μέρα βγαίνει στην ξηρά, στη Λισαβώνα και γνωρίζει την μοναξιά, την σιωπή και την μπαργούμαν Ρόζα. Μια τριγωνική σχέση αναπτύσσεται μεταξύ του Πολ, της Ρόζα και της Ελίζα, της συζύγου του Πολ, η οποία ζει σε μια πόλη στον Ρήνο. Όταν κλέβουν τα λεφτά του, ο Πολ ακολουθεί τα ίχνη του κλέφτη και τον μαχαιρώνουν. Παρ’ όλ’ αυτα και παρά την αναχώρηση της Ρόζας και την απόσταση που τον χωρίζει από την Ελίζα, ο Πολ τελικά συνέρχεται. Στην ταινία πρωταγωνιστεί ο Μπρούνο Γκανζ.

Ο Αλέν Τανέρ, γεννημένος το 1929 στη Γένοβα, ίδρυσε, μαζί με τον Claude Goretta, το University Film Society. Το πάθος τους για τον κινηματογράφο τους οδήγησε στο Λονδίνο, όπου γύρισαν και τη μικρού μήκους ταινία «Nice Time» (1957), η οποία βοήθησε τον Αλέν Τανέρ να εργαστεί στο British Film Institute και το BBC. Το 1968 ο Tanner δημιούργησε το Group 5, για να προωθήσει τον νέο ελβετικό κινηματογράφο, με την υποστήριξη των Claude Goretta, Michel Soutter, Jean-Louis Roy και του Jean-Jacques Lagrange. Από το 1969, ο Τάνερ έχει σκηνοθετήσει γύρω στις είκοσι ταινίες μεγάλου μήκους, μεταξύ των οποίων την ταινία «Light Years Away», η οποία τιμήθηκε, το 1981, με το βραβείο Grand Prix Spécial du Jury στο Φεστιβάλ των Κανών.

Πληροφορίες:

• Εισιτήριο: 3 ευρώ. Πακέτο 5 ταινιών: 5 ευρώ. Πακέτο 10 ταινιών: 8 ευρώ
• Οι ταινίες προβάλλονται με ελληνικούς υπότιτλους
• Δημιουργήστε τον λογαριασμό σας στην πλατφόρμα online.tainiothiki.gr και αγοράστε εισιτήρια για τις ταινίες που σας ενδιαφέρουν
• Έχετε 30 ώρες για να ολοκληρώσετε τη θέαση της κάθε ταινίας

ΠΗΓΗ: tvxs.gr