Τα καφενεία του τότε… από τον Παύλο Σαμίου

Το γαλλικο καφενείο σε πίνακα του Παύλου Σάμιου
Κατερίνα Πουλοπούλου
Παλιακά καφενεία, με όλα τα χαρακτηριστικά στοιχεία της εποχής. Τα είχε πρωτοζωγραφήσει ο Παύλος Σάμιος στο Παρίσι και έκτοτε επιστρέφει συχνά σε αυτά.

Τα καφενεία του Παύλου Σάμιου
Σε μια περίοδο κοινωνικής αποστασιοποίησης, ο καταξιωμένος ζωγράφος επιστρέφει με νέο πνεύμα και ανανεωμένη διάθεση στο θέμα των καφενείων, που τον απασχόλησε για πρώτη φορά τη δεκαετία του ‘80 στο Παρίσι.Ο Παύλος Σάμιος ζωγραφίζει καφενεία, ήδη, από το δεκαετία του ΄80

Σήμερα που η ανθρώπινη επαφή ακολουθεί κανόνες συμβίωσης και η ανάγκη συνύπαρξης γίνεται πιο έντονη, ο Παύλος Σάμιος, μας καλεί σε ένα χώρο συναναστροφής, ξεγνοιασιάς και οικειότητας. Εκεί που συναντώνται τα βλέμματα, γεννιέται η σπίθα του έρωτα, οι άνθρωποι γίνονται παρέα, ακόμα και όταν δεν κάθονται στο ίδιο τραπέζι και μια άλλη πολύχρωμη κοινωνία γεννιέται. Εκεί που οι κουβέντες συζήτησης εναλλάσσονται σε ανύποπτο χρόνο, η πολιτική και το γήπεδο γίνονται ένα, τα λόγια μπερδεύονται με τον ήχο από τα ζάρια, για να δώσουν ανάσα στην καθημερινότητα και ελπίδα στο όνειρο.

Τα καφενεία του Σάμιου έχουν ιαματική επίδραση
Είναι ο χώρος του παραδοσιακού καφενείου, που έχει ιαματική επίδραση στους θαμώνες του, ένας «ναός», αλλά και «καταφύγιο» ή «καθαρτήριο» παράλληλα, ένας χαμένος «παράδεισος», που πλέον ανήκει στη μνήμη και που ο Παύλος Σάμιος ήθελε να του προσδώσει ένα άλλο μέλλον μέσω της τέχνης και της ζωγραφικής του.Τα καφενεία του Παύλου Σάμιου είναι κάτι ..σαν χαμένος παράδεισος

Παριζιάνικα και αθηναϊκα καφενεία
Η έκθεση περιλαμβάνει δύο ενότητες έργων με παριζιάνικα και αθηναϊκά καφενεία, μέσα από το βλέμμα του ζωγράφου που έχει γνωρίσει και τα δύο. Για να δημιουργήσει τα νέα έργα του ο Παύλος Σάμιος άντλησε έμπνευση από το «καφέ ο Παράδεισος», που ως πριν από μια δεκαετία περίπου λειτουργούσε κοντά στο ατελιέ του στην πλατεία Αττικής: «Ήταν το στέκι μιας γειτονιάς όπου μαζεύονταν οι πάντες, μεροκαματιάρηδες, γεροντάκια, νταβατζήδες. Ένας κόσμος που έξω μπορεί να μην είχε κοινά, αλλά εκεί ερχόμασταν όλοι σε “κοινωνία”. Ο γέρος που το κρατούσε πέθανε και στη θέση του σήμερα βρίσκεται ένα φαρμακείο», λέει ο δημιουργός και συνεχίζει: «Το ελληνικό καφέ “ο Παράδεισος” έκλεινε όλη την ομορφιά της μετανεοκλασικής παράδοσης, τη χαρά και την κακομοιριά μαζί όλης της Ελλάδας. Στιγμές ερωτισμού, χαράς, ένα φως που έβγαινε από τα πρόσωπα των ίδιων των ανθρώπων∙ και το απόγευμα με τα γερόντια που πίνανε καφέ χωρίς να λένε τίποτα, ένα πέρασμα. Έχω πάρει πολλά από τα καφενεία και ήθελα να τους εξασφαλίσω την αιωνιότητα» εξομολογείται ο Σάμιος, που αν και δηλώνει ότι δεν είναι «καφενόβιος», ανήκει σε μια γενιά που γαλουχήθηκε μέσα στις «παρέες» των καφέ. Κορυφαίοι καλλιτέχνες, αλλά και δάσκαλοι του, ήταν θαμώνες στα παριζιάνικα καφενεία το ‘80 και αργότερα στα αθηναϊκά.

«Ολόκληρες γενιές γαλουχήθηκαν μέσα στις «παρέες» των καφέ. Κορυφαίοι καλλιτέχνες, αλλά και δάσκαλοι του, ήταν θαμώνες στα παριζιάνικα καφενεία το ‘80 και αργότερα στα αθηναϊκά» αναφέρει ο Παύλος Σάμιος
«Όταν πρωτοπήγα στο Παρίσι (1978) και γνώρισα τα καφέ, επηρεάστηκα τόσο που ζωγράφισα μία μεγάλη σειρά». «Τα Γαλλικά Καφενεία» παρουσιάστηκαν στην γκαλερί Samy Kinge το 1982, αλλά όλη αυτή η δουλειά κάηκε μετά από μια καταστροφική πυρκαγιά στο εργαστήριο (1985). Τώρα, ξαναγυρνώ στις πρώτες μου αγάπες με όλη την αίσθηση του καφέ», σημειώνει ο ίδιος.

«Ο Σάμιος φέρνει έναν κατεξοχήν ανατολικό τρόπο σ ΄ένα κατεξοχήν δυτικό θέμα», γράφει ο Θανάσης Μουτσόπουλος για τα καφενεία του ζωγράφου.

Και γυναίκες στα καφενεία του Παύλου Σάμιου και οι γόβες, το φετιχ του

«Και οι δύο ενότητες παρέχουν την δυνατότητα στον ζωγράφο να αλλάζει ατμόσφαιρα, ενίοτε και την ένταση στο χρώμα, χωρίς όμως ποτέ να βγαίνει από το θέμα», σημειώνει ο ιστορικός τέχνης Γιώργος Μυλωνάς και συνεχίζει: «Στα «γαλλικά» καφενεία κυκλοφορούν οι γόβες και η τσάντα – σήμα κατατεθέν και ζωγραφικό «φετίχ» του Σάμιου -, ο οποίος χωρίς να ενδιαφέρεται για το φυσικό τους μέγεθος, τα μεγεθύνει δίπλα στις καρέκλες. Εκεί και οι βαλίτσες, ενώ τα νυχτερινά φώτα υποβάλλουν τον θεατή σε μια κατάσταση που παραπέμπει στους αμερικανούς δημιουργούς που θήτευσαν στο Παρίσι.»

Στα ελληνικά καφενεία αντιθέτως υπάρχει συνήθως ένα ανοικτό παράθυρο σ’ ένα κομμάτι θάλασσας. Ο Σάμιος εντάσσεται στη χορεία των ζωγράφων που αποτύπωσαν τη μαγεία των καφενείων (Σ. Βασιλείου, Γ. Μόραλης, Μ. Μανουσάκης), εισάγοντας το υδάτινο στοιχείο. Δεν είναι ότι ζωγραφίζει τη θάλασσα, αλλά ότι δεν μπορεί να μην την ζωγραφίζει δίνοντας της χώρο στην έμπνευσή του. Το θαλασσινό στοιχείο, περασμένο στο βλέμμα του, λειτουργεί ως η απαραίτητη ανάσα στο κύριο θέμα της δουλειάς του.

Άνοιγμα έκθεσης: Πέμπτη 17 Σεπτεμβρίου 2020. (Από τις 10.00 το πρωί ως τις 10.00 το βράδυ). Διάρκεια έκθεσης: 17 Σεπτεμβρίου έως 17 Οκτωβρίου 2020.

ΓΚΑΛΕΡΙ ΣΚΟΥΦΑ, Σκουφά 4, Κολωνάκι, 10673 – Τ.: 210 3603541 Ώρες λειτουργίας: Δευτ: 11:00-15:30, Τρ & Πεμ: 10:00-21:00, Τετ: 10:00-15:30, Παρ: 10:00-20:00, Σαβ: 10:30-15:30

Πηγή: iefimerida.gr