Μυθιστορήματα με … άρωμα καλοκαιριού

Το καλοκαίρι για πολλούς σημαίνει ελευθερία. Οι καλοκαιρινές διακοπές συχνά συμβολίζουν διακοπές και από τη συμβατική μας συμπεριφορά, από τον καθημερινό μας εαυτό. Το «καλοκαιρινό ειδύλλιο» ως όρος παραπέμπει στην τόλμη τού να δοκιμάσεις κάτι καινούριο, να υπερβείς αναστολές, να ανοιχτείς, να εξερευνήσεις γνωρίζοντας όμως ότι συνήθως αυτή η άδεια έχει συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης. Συνεπώς δεν είναι καθόλου παράξενο που σύγχρονα αλλά και πολλά κλασικά έργα εκμεταλλεύονται αυτήν ακριβώς την προσωρινή τόλμη του πειραματισμού που επιτρέπει το καλοκαίρι ώστε να ξετυλίξουν ανάλογες θεματικές και προβληματισμούς.

Θυμόμαστε και ξεχωρίζουμε μερικά από αυτά:

Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ: Ο Υπέροχος Γκάτσμπι

Το δομικά τελειότερο μυθιστόρημα του εικοστού αιώνα σύμφωνα με πολλούς συγγραφείς και κριτικούς, ξετυλίγεται μέσα σε ένα καλοκαίρι και το τραγικό του φινάλε λαμβάνει χώρα στις πρώτες νότες του φθινοπώρου. Μεταξύ του καλοκαιρινού Μανχάταν και των λαμπερών Χάμπτονς, η «χαμένη γενιά» που βίωσε τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο σβήνει τις πληγές της αποξένωσης σε μια παρακμιακή ατμόσφαιρα ηδονισμού.

Μερικοί έλεγαν ότι υπήρξε Γερμανός κατάσκοπος, άλλοι ότι είχε σχέσεις με κάποια βασιλική οικογένεια της Ευρώπης. Όλοι σχεδόν εκμεταλλεύτηκαν τη μυθική φιλοξενία του. Και ήταν μυθική. Στην εξαίσια κατοικία του στο Λονγκ Αιλαντ έδινε τα πιο εκθαμβωτικά πάρτι και το περίεργο σ’ αυτά ήταν ότι ελάχιστοι γνώριζαν ποιος ήταν ο οικοδεσπότης τους. Φαινόταν να είναι ένας άνθρωπος χωρίς ρίζες, χωρίς ιστορία, ένας άνθρωπος που τα μάτια του διαρκώς αναζητούσαν εκείνη την ξέχωρη λάμψη για κάτι πρωτόγνωρο… για έναν άνθρωπο σπάνιο σαν διαμαντόπετρα. Ο υπέροχος Γκάτσμπυ είναι μια απ’ τις πιο γοητευτικές ερωτικές ιστορίες του εικοστού αιώνα. Σ’ αυτό το μυθιστόρημα, ο Φ. Σ. Φιτζέραλντ κατορθώνει να εκφράσει με συγκινητικό τρόπο τις ψευδαισθήσεις του έρωτα μέσα στο λαμπερό περιβάλλον της νεοϋορκέζικης αριστοκρατίας.

[Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου. Εκδόσεις Πατάκη, μετάφραση Φώντας Κονδύλης]

Χάρπερ Λι: Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια

Το αγαπημένο αριστούργημα της Χάρπερ Λι γύρω από τη φυλετική ανισότητα υπήρξε παράλληλα και ένα από τα κλασικότερα μυθιστορήματα του επονομαζόμενου και southern gothic. Η Λι εδώ χρησιμοποιεί την παιδική οπτική γωνία και εκμεταλλεύεται το παιδικό καλοκαίρι, όπου τα σχολεία έχουν κλείσει, σαν ευκαιρία για εξερεύνηση και ωρίμανση. Μόνο που η ωρίμανση σε μια κωμόπολη του νότου και μέσα σε μια δίνη φυλετικών εντάσεων έρχεται άμεσα και βάναυσα.

«Σκοτώστε όσες κίσες θέλετε, αν μπορείτε να τις πετύχετε, αλλά να θυμάστε ότι είναι αμαρτία να σκοτώσεις τα κοτσύφια». Αυτή είναι η συμβουλή του δικηγόρου Άτικους Φιντς στα παιδιά του, καθώς ο ίδιος αποφασίζει να υπερασπιστεί στο δικαστήριο το πραγματικό «κοτσύφι» αυτής της υπέροχης ιστορίας, έναν νεαρό μαύρο. [. . .] Το φαινομενικά γαλήνιο και ειρηνικό Μέικομπ της Αλαμπάμα είναι στην πραγματικότητα βουτηγμένο στην προκατάληψη, τη βία και την υποκρισία. Αλλά τη ναρκωμένη συνείδηση της πόλης θα συνταράξει το σθένος ενός ανθρώπου που αγωνίζεται για δικαιοσύνη. . . Ένα από τα πιο αγαπημένα μυθιστορήματα που γράφτηκαν ποτέ, το “Όταν Σκοτώνουν τα Κοτσύφια” συγκαταλέγεται ανάμεσα στα αξιολογότερα κλασικά έργα της σύγχρονης λογοτεχνίας. [. . .]

[Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου. Εκδόσεις Bell. Μετάφραση Βικτώρια Τράπαλη]

Φρανσουάζ Σαγκάν: Καλημέρα θλίψη

Στο διάσημο μυθιστόρημα της Σαγκάν, το οποίο έγραψε σε ηλικία μόλις δεκαοκτώ ετών, η νεαρή αφηγήτρια βρίσκει το καλοκαίρι σαν την ευκαιρία της προσωπικής της σεξουαλικής αφύπνισης. Όμως η αφύπνιση αυτή δεν εξαντλείται μονάχα στην ερωτική επαφή αλλά και στη συνειδητοποίηση της δύναμης που της προσδίδει αυτή η σεξουαλικότητα καθώς και το ότι η ανωριμότητά της την οδηγεί στην κατάχρηση αυτής της μορφής εξουσίας. Η νεαρή πεταλουδίτσα της Σαγκάν έγινε σύμβολο για μια ολόκληρη γενιά.

Σε ηλικία μόλις δεκαεννιά χρονών, η Φρανσουάζ Σαγκάν έγραψε το πρώτο της βιβλίο, το «Καλημέρα θλίψη», που έγινε η μεγαλύτερη εκδοτική επιτυχία του εικοστού αιώνα στη Γαλλία, το λάτρεψαν εκατομμύρια αναγνώστες σε όλο τον κόσμο και καθιερώθηκε ως ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

[Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου. Εκδόσεις Σύγχρονοι Ορίζοντες. Μετάφραση Θανάσης Γεωργιάδης.]

Πατρίσια Χάισμιθ: Ο Ταλαντούχος κύριος Ρίπλεϋ

Το υποδειγματικό νουάρ της Τεξανής αρχόντισσας του ψυχολογικού θρίλερ ξεδιπλώνεται στην ηλιόλουστη Ιταλία, με το κλίμα του μεσογειακού καλοκαιριού να οδηγεί τον χαρισματικό Τομ Ρίπλεϊ σε ένα σπιράλ βίας και εξαπάτησης που αντανακλά τον τραυματισμένο του ψυχισμό και τους καταπιεσμένους του πόθους.

Ένας νεαρός Αμερικανός, γόνος πάμπλουτης οικογένειας, περνάει ειδυλλιακές στιγμές στην Ιταλία. Αποστολή του Τομ Ρίπλεϊ είναι να πείσει τον άσωτο γιο να επιστρέψει στην Αμερική, όπου τον καλούν οι υποχρεώσεις της οικογενειακής επιχείρησης. Τι πρόκειται να συμβεί, όμως, όταν ο καλός και ντροπαλός Τομ Ρίπλεϊ καταλαμβάνεται από μεγαλομανία και προσπαθεί να αποκτήσει και να κατακτήσει όλα όσα ανήκουν στον πλούσιο Ντίκι; Η αγωνία και το μυστήριο κορυφώνονται σε ένα από τα πιο απολαυστικά μυθιστορήματα του 20ού αιώνα.

[Από τις εκδόσεις Άγρα. Μετάφραση Ανδρέας Αποστολίδης.]

Τζων Φώουλς: Ο Μάγος

Και να λοιπόν που αναπόφευκτα κάνει την εμφάνισή του και το ελληνικό καλοκαίρι. Οι «Φραξοί» του μυθιστορήματος παραπέμπουν στις Σπέτσες που ο Φώουλς ως νεαρός είχε διδάξει Αγγλικά και είχε ερωτευτεί την Ελλάδα. Απόλυτα λογικό λοιπόν να χρησιμοποιήσει το νησί σαν σκηνικό για ένα θρίλερ με αναρίθμητες επιρροές, Γιουνγκιανές προεκτάσεις και έντονη την οσμή του υπαρξισμού. Έχει δικαίως κατηγορηθεί για ανωριμότητα, και πράγματι, όντας από τα πρώιμα έργα του Φώουλς, διακρίνει κανείς εύκολα τις φαντασιώσεις ενός νεαρού, ακόρεστου μυαλού. Όμως η οργιώδης του φαντασία είναι εξ’ ίσου εμφανής, η πλοκή μεθυστική και γι’ αυτό παραμένει σήμερα ίσως το πιο δημοφιλές του έργο. Ένα βιβλίο για να δραπετεύσεις με στιλ, ιδανικό για το καλοκαίρι.

Το 1964 έπιασα δουλειά καί συνέρραψα καί ξανάγραψα όλα τα προηγούμενα δοκίμια. Όμως Ο Μάγος εξακολουθούσε να παραμένει ουσιαστικά το σημείο όπου ο πρωτάρης μαθαίνει να γράφει μυθιστορήματα – κάτω από την αφήγηση, το σημειωματάριο μιας εξερεύνησης, συχνά λανθασμένο και κακοεμπνευσμένο, σε μια άγνωστη χώρα. […] Αν Ο Μάγος έχει κάποια «πραγματική έννοια», δεν είναι άλλη από εκείνη του τεστ Ρόρσαχ, στην ψυχολογία. Η έννοιά του είναι οποιαδήποτε αντίδραση προκαλεί στον αναγνώστη, και, σε ό,τι με αφορά, δεν υπάρχει «δεδομένη» αντίδραση. (Τζων Φώουλς, 1976)

[Από τις Εκδόσεις Εστία, μετάφραση Φαίδων Ταμβακάκης.]

Αντρέ Ασιμάν: Να με φωνάζεις με τ’ όνομά σου

Ένα καλοκαίρι στην υπέροχη ύπαιθρο της βορείου Ιταλίας είναι αρκετό για έναν δεκαεπτάχρονο νεαρό να ανακαλύψει τον σεξουαλικό του προσανατολισμό. Μια ιστορία που εύκολα θα μπορούσε να εκχυδαϊστεί, προσεγγίζεται με τρυφερότητα, κομψότητα και, εν τέλει, χωρίς να παίρνει τον εαυτό της και τόσο σοβαρά.

Ο Έλιο, ένας δεκαεπτάχρονος στο κατώφλι της ενηλικίωσης. Ο Όλιβερ, ένας νεαρός ερευνητής, φιλοξενούμενος για το καλοκαίρι στο σπίτι των γονιών του Έλιο. Οι δυο τους θα ζήσουν ένα αιφνίδιο, παράφορο ειδύλλιο με φόντο την Ιταλία της δεκαετίας του ’80.
Απροετοίμαστοι για τις συνέπειες της αμοιβαίας έλξης, οι ατέλειωτες καλοκαιρινές μέρες τους παρασύρουν σε εναλλασσόμενα ρεύματα εμμονής, σαγήνης και πόθου. Αψηφώντας τους κινδύνους, οι δυο τους συγκλίνουν προς κάτι που φοβούνται ότι δεν θα ξαναβρούν ποτέ: την απόλυτη σύνδεση με έναν άλλον άνθρωπο.

[Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου. Εκδόσεις Μεταίχμιο, μετάφραση Κώστα Αγοραστός.]

ΠΗΓΗ: elculture.gr