Το χρώμα στον δεύτερο γύρο των εκλογών τον έδωσαν η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη και η Περιφέρεια Θεσσαλίας.
Προφανώς, πρόκειται για νίκη της πολιτικής. Διότι αποδοκιμάστηκαν δύο πολύ κακοί δήμαρχοι και ένας εξίσου κακός περιφερειάρχης. Αυτό συνέβη και επειδή απεναντί τους βρέθηκαν κατάλληλα πρόσωπα.
Οι δύο από τους τρεις νικητές, Δούκας και Κουρέτας, έχουν ένα κοινό. Στα πρόσωπά τους νίκησε ένα πιο ήπιο μοντέλου πολιτικής, αλλά και επιβραβεύτηκε η γνώση. Είναι ήρεμες φιγούρες και πανεπιστημιακοί. Ο Αγγελούδης δεν έχει ούτε πνευματικές, ούτε επαγγελματικές περγαμηνές. Στην ούγια γράφει “αιώνιος συνεργάτης Βενιζέλου” και τίποτε άλλο. Βγήκε επειδή όποιος κι αν πήγαινε με τον Ζέρβα στον 2ο γύρο, θα κέρδιζε.
Οι τρεις νικητές έχουν, όμως, όλοι ένα κοινό. Δεν ήταν σκληρές κομματικές υποψηφιότητες. Δεν ήταν γνωστά κεντρικά πολιτικά στελέχη. Αν στη θέση του Δούκα ήταν μια σκληρή πασοκική προσωπικότητα, ίσως δεν κέρδιζε. Επίσης, και οι τρεις οφείλουν σε πολύ μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα τους, στην επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ και των ψηφοφόρων του να τους στηρίξουν. Αν στη θέση του Δούκα ήταν ο Ζαχαριάδης, το ΠΑΣΟΚ δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα τον στήριζε. Το πιθανότερο είναι πως δεν θα το έκανε, κυρίως επειδή ο μεγάλος στόχος του είναι η δεύτερη θέση στις ευρωεκλογές.
Μένει να φανεί αν οι τρεις νίκες θα είναι νίκες της προοδευτικής πολιτικής στο τοπικό επίπεδο. Θυμίζω πως το 2009 ο προοδευτικός κόσμος χαιρόταν για την νίκη του Καμίνη και έναν χρόνο μετά ο νέος δήμαρχος αρνιόταν πεισματικά να δώσει τον οποιονδήποτε χώρο του Δήμου στους μετανάστες απεργούς πείνας. Η δε περίπτωση Αγγελούδη δεν έχει προσκομίσει τίποτα προοδευτικό στο τραπέζι, σε κανέναν τομέα.
Δεδομένων αυτών:
Τα τρία αποτελέσματα δεν είναι σάλπισμα προοδευτικής αντεπίθεσης. Δεν γίνεται να ξεχνάμε τα αποτελέσματα της πρώτης Κυριακής. Ούτε ότι τέσσερις μήνες πριν, Δεξιά και Ακροδεξιά πήραν πάνω από 50%. Αν μέσα σε μία εβδομάδα, από τα μπινελίκια στον κόσμο που ψήφισε Μπέο εκσφενδονίζεσαι στα πανηγύρια για το «προοδευτικό κύμα», μείνε στα πανηγύρια καλύτερα.
Τα τρία αποτελέσματα είναι ανάσα, κυρίως για τους κατοίκους των περιοχών. Το αν θα είναι πραγματικά προοδευτική τοπική ανάσα, είπαμε, θα φανεί.
Αλλά το κεντρικό πολιτικό σκηνικό, είναι άλλο ζήτημα. Ξέρουμε από την εκλογική ιστορία πως τις τάσεις της αλλαγής τις δείχνουν πρώτα τα μεγάλα αστικά κέντρα. Αλλά εδώ δεν έχουμε κάποια αλλαγή. Στις εκλογές του Ιουνίου η ΝΔ στην Αθήνα πήρε 43%. Ουσιαστικά το ποσοστό του Μπακογιάννη. Το αποτέλεσμα του Δούκα δεν δείχνει ανατροπή. Δείχνει κάτι που το ξέραμε. Ότι στην Αθήνα ο ευρύτερος προοδευτικός κόσμος είναι πλειοψηφία. Κι ας μην ξεχνάμε τα ποσοστά Χαρδαλιά (που πήγε καλύτερα από τον Πατούλη το 2019) και Τζιτζικώστα (που έχασε μόλις δύο μονάδες από το 2019).
Αν κάποιος πάει να βγάλει το συμπέρασμα πως αν υπήρχε και στις βουλευτικές εκλογές μία ενιαία καταγραφή του προοδευτικού χώρου αυτός θα κέρδιζε τον Μητσοτάκη, τότε περνάει την πολιτική για μπακάλικες προσθέσεις κι αφαιρέσεις. Οι άνθρωποι που ψήφισαν σχετικά άνετα τον Δούκα, δεν προκύπτει από πουθενά πως θα ψήφιζαν ένα κοινό κόμμα ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ. Εκεί τα κριτήρια είναι άλλα. Ειδικά αν ισχύει η εκτίμηση ότι στον πρώτο γύρο πολλοί ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ, δυσαρεστημένοι από τη δεξιά στροφή του, ψήφισαν υποψήφιους του ΚΚΕ.
Κι εδώ, μία εκτίμηση. Ο ΣΥΡΙΖΑ διά των δηλώσεων Κασσελάκη και Σπίρτζη πλευρίζει το ΠΑΣΟΚ για συνένωση. Είναι σαφές. Ο Ανδρουλάκης αρνείται. Λογικό, αφού ευελπιστεί πως θα είναι 2ος στις Ευρωεκλογές, θα καβαλήσει το κύμα και μετά θα έχει τρία χρόνια μπροστά του για να περιμένει το κύμα να φουσκώσει. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ επιμείνει πολύ στην πρόταση αυτή, θα κάνει το ίδιο λάθος που έκανε με την απλή αναλογική. Θα πηγαίνει παρακαλετός και θα απαξιώνεται. Εκτιμώ πως το ίδιο λάθος δεύτερη φορά δεν θα γίνει.
Όμως, είναι σαφές ότι ένα τμήμα της διαπλοκής δεν θέλει πια να είναι ο Μητσοτάκης πολιτικός παντοκράτορας. Θέλει να υπάρχει ένας δεύτερος πόλος, όπως υπήρχε παλιά το ΠΑΣΟΚ. Να μην αμφισβητεί τα θεμέλια της πολιτικής και των σχέσεων της με τα οικονομικά συμφέροντα, αλλά απλώς να μοιράζει κάθε φορά τις κρατικές θέσεις και το κρατικό χρήμα αναλογικά, τύπου 70% στους δικούς μας – 30% στους άλλους. Αυτό το κομμάτι της διαπλοκής, αν μετά τις ευρωεκλογές φανεί πως ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε το ΠΑΣΟΚ δεν θα έχουν τη δυναμική να βγούνε πρώτο κόμμα, ίσως επιχειρήσει να πλαγιοκοπήσει τον Ανδρουλάκη, να του πάρει τον συσχετισμό μέσα στο ΠΑΣΟΚ και να τον σύρει στην συνένωση. Και ασφαλώς, κατά τη γνώμη μου, μια τέτοια εξέλιξη κάθε άλλο παρά προοδευτική θα είναι. Θα σημάνει το τέλος της ευκαιρίας που είχε η ελληνική κοινωνία από το 2015 να ασκηθεί πολιτική με πραγματικά νέο τρόπο.
Υ.Γ. Η τεράστια αποχή είναι ζήτημα υπαρξιακό, ζήτημα πολιτεύματος. Προφανώς οι απέχοντες δεν το κάνουν για να τιμωρήσουν τον πρώτο. Το κάνουν για να τους τιμωρήσουν όλους. Και αυτόν που διοικεί και τους άλλους που θεωρεί πως είναι μια απ΄ τα ίδια και που δεν του έδωσαν καμία εναλλακτική και την πολιτική την ίδια από την οποία δεν περιμένει τίποτα. Προφανώς μέσα στην αποχή υπάρχει και πολύ λούμπεν. Αλλά η δημοκρατία είναι σαν τον πολιτισμό. Δεν υπάρχει αν δεν περιλαμβάνει κι αυτούς που την αρνούνται.
