Οι Ρομά χωρίς διαμεσολάβηση: Ανοιχτή συζήτηση στην Στέγη Ιδρύματος Ωνάση

Η φράση του υποτίτλου «Για έναν ριζοσπαστικό τρόπο να ζούμε μαζί» προέρχεται από τη συζήτηση του Βρετανού σκηνοθέτη Ken Loach με τον Γάλλο συγγραφέα Édouard Louis, όπως αποτυπώθηκε στο βιβλίο «Διάλογος για την τέχνη και την πολιτική» (εκδόσεις Αντίποδες, 2021).

Είσοδος δωρεάν. Απαραίτητη η προκράτηση θέσης εδώ.

Στην πρώτη ζωντανή συζήτηση, Ρομά μιλούν ανοιχτά για τα προβλήματα και τις δυναμικές, την καθημερινότητα και τις άγνωστες ένδοξες στιγμές, τις ματαιώσεις και τις διεκδικήσεις της κοινότητάς τους. Η συζήτηση θα βιντεοσκοπηθεί και θα παρουσιαστεί την άνοιξη του 2023 στο Onassis Channel στο YouTube.

Πώς είναι να ζεις εκτός Ιστορίας; Να παραμένεις αόρατος και να γίνεσαι ορατός μόνο τη στιγμή του βίαιου αφανισμού; Να αποκλείεσαι από την ιδιότητα του πολίτη και να καλείσαι να απολογηθείς για τον αποκλεισμό σου; Έχει αξία η ζωή σου αν είσαι Ρομά στην Ελλάδα;

Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση επιλέγει να οργανώσει τη συζήτηση «Οι Ρομά χωρίς διαμεσολάβηση» για τα προβλήματα αλλά και τις δυναμικές της κοινότητας των Ρομά, δίνοντας τον λόγο και τον χώρο στα άτομα της ίδιας της κοινότητας την Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου 2023.

Να πουν την ιστορία τους τα ίδια τα υποκείμενά της, για την καθημερινότητά τους και τις άγνωστες, ένδοξες στιγμές τους, για τις τέχνες και τον πολιτισμό, για τις λύπες και την περηφάνια, για τις ματαιώσεις και τις διεκδικήσεις.

Η κοινότητα των Ρομά, πολυσχιδής και πολυδιάστατη, με μακραίωνη παρουσία στον ελλαδικό χώρο και ιδιαίτερη συμβολή στον πολιτισμό, είναι εξοστρακισμένη. Εξοστρακισμένη από τους ιστούς των πόλεων, από την εκπαίδευση, την εργασία, τις υπηρεσίες υγείας, το σύστημα απονομής δικαιοσύνης. Πρόκειται για μια κοινωνική ομάδα που αντιμετωπίζει πολλές και πολλαπλές μορφές διακρίσεων.

Το ίδιο το ελληνικό κράτος, μέσω δράσεων ή παραλείψεων, παραβιάζει συστηματικά τα δικαιώματα των Ρομά. Γι’ αυτό έχει δεχθεί αρκετές επικρίσεις και συστάσεις από διεθνείς οργανισμούς, ενώ μετράει αρκετές καταδικαστικές αποφάσεις από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ο αντιτσιγγανισμός, που είναι μια έκφανση ρατσισμού κατά των Ρομά βασισμένη στο αφήγημα (ή στο δόγμα) της φυλετικής υπεροχής και συνεπικουρούμενη από προκαταλήψεις, είναι θεσμικός μα και κοινωνικός. Ένα αλληλοτροφοδοτούμενο κύκλωμα που παράγει στερεότυπα, βία και πόνο.

Οι πρόσφατες δολοφονίες του 18χρονου Ρομ Νίκου Σαμπάνη και του 16χρονου Ρομ Κώστα Φραγκούλη από αστυνομικούς, η πολιτική και κοινωνική επιείκεια στα όρια της επικρότησης με την οποία πλαισιώθηκαν, φανέρωσαν με τον πιο οδυνηρό τρόπο την καταστατική απαξίωση της ζωής των Ρομά. Αντιστοίχως, ο θάνατος της οκτάχρονης Όλγας σε εργοστάσιο στο Κερατσίνι, σε συνθήκες απόλυτης αδιαφορίας, κατέδειξε ότι η σύγχρονη στρατηγική απανθρωποποίησης των Ρομά λειτουργεί διαβρωτικά σε επίπεδο κοινωνικής συνείδησης.

Ο Λόγος είναι πεδίο όπου ασκείται η εξουσία. Οι Ρομά σπανίως έχουν πρόσβαση στον δημόσιο λόγο. Αφομοιώνονται σε ηγεμονικούς λόγους που διαμεσολαβούνται από υποτιμήσεις, εξωτισμούς και μυθοπλασίες. Ο Λόγος όμως είναι και πεδίο παραγωγής ρωγμών και αντιστάσεων.

Η συζήτηση «Οι Ρομά χωρίς διαμεσολάβηση» στη Στέγη αποτελεί μια θύρα γνωριμίας. Για μια προοπτική συμπερίληψης στη βάση της αναγνώρισης των γλωσσικών και πολιτισμικών διαφορών, της ισότητας, της συνομιλίας και της δικαιοσύνης.

Στη σειρά “Society Uncensored”, ενεργοί πολίτες μοιράζονται τις εμπειρίες τους χωρίς λογοκρισία. Μέσα από βαθιές και ειλικρινείς συζητήσεις, αναδεικνύονται σημαντικές πλευρές της κοινωνικής μας ζωής, σε μια ανοιχτή πλατφόρμα συνάντησης και γόνιμου διαλόγου: Αυτός είναι ο σκοπός της σειράς “Society Uncensored”, που δημιουργήθηκε για να ακουστούν πλήθος «φωνών», με στόχο τη διάχυση διαφορετικών –και ενίοτε περιθωριοποιημένων ή αμφιλεγόμενων– απόψεων, τον προβληματισμό και την ευαισθητοποίηση απέναντι σε κυρίαρχα κοινωνικά θέματα, όπως αναδεικνύονται μέσα από την τρέχουσα επικαιρότητα, τις δημόσιες συζητήσεις στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης και στα ΜΜΕ, αλλά και την καθημερινότητά μας.

Ομιλητές – Ομιλήτριες

Παρασκευή Βιλανάκη: Παιδαγωγός ειδικής αγωγής

Γιάννης Γεωργίου: Κοινωνιολόγος

Σταύρος Ραφαήλ Γιουβάννης: Φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Εκπαιδευτής ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Αλεξάνδρα Καραγιάννη: Δικηγόρος, Εμπειρογνώμονας του Συμβουλίου της Ευρώπης

Χριστίνα Κοκκώνη: Μέλος της ΑΜΚΕ REVMA («Παρεμβάσεις για την πρόληψη της μαθητικής διαρροής»), Κοινωνική φροντίστρια, Πιστοποιημένη Διαμεσολαβήτρια Ρομά

Βασίλειος Πάντζος: Πρόεδρος της Πανελλαδικής Συνομοσπονδίας Ελλήνων Ρομά «ΕΛΛΑΝ ΠΑΣΣΕ».

Γιάννης Σαμπάνης: Πατέρας του Νίκου Σαμπάνη

Συντονίζει ο Γιώργος Βιλανάκης, Επιστημονικός συνεργάτης της «ΕΛΛΑΝ ΠΑΣΣΕ», μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Νεολαίας ‘ternYpe’’, influencer

Επιμέλεια: Μαρία Λουκά, Πάσκουα Βοργιά

Παραγωγή: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση

H συζήτηση θα διεξαχθεί στα ελληνικά με ταυτόχρονη διερμηνεία στην ελληνική νοηματική γλώσσα.