“Ξημερώνει”: η ταινία που απαγορεύτηκε από το φιλοναζιστικό καθεστώς του Βισύ

Tο έργο «Ξημερώνει» (Le Jour se Leve) του 1939, αποτελεί μία απόλυτα κλασική ταινία, σκηνοθετημένη επιδέξια από τον Mαρσέλ Καρνέ, πρωτοπόρο του φιλμ νουάρ. Βαθιά ανθρώπινη και ποιητικά ρεαλιστική με υπέροχες ερμηνείες, η ταινία που αρχικά είχε απαγορευθεί από το καθεστώς του Βισύ επί ναζιστικής κατοχής, προβάλλεται σήμερα στην ΕΡΤ2 στις 23:00.

Ένα πενταώροφο κτίριο υψώνεται στη μέση μιας εργατικής γειτονιάς. O Φρανσουά (Ζαν Γκαμπέν), ένας κατά τα άλλα συμπαθητικός εργάτης, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες, δολοφονεί εν ψυχρώ με πιστόλι τον Βαλεντίν (Ζιλ Μπερί) και κλειδώνεται στο δωμάτιό του, στην κορυφή του κτηρίου.

Σε λίγο συγκεντρώνεται στον δρόμο πλήθος περαστικών, ενώ καταφτάνουν και οι αστυνομικές δυνάμεις που περικυκλώνουν το κτήριο και περιμένουν να ξημερώσει για να εφορμήσουν. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, ο Φρανσουά ανατρέχει νοερά στο παρελθόν και ξετυλίγει το κουβάρι των γεγονότων που τον οδήγησαν στην συγκεκριμένη τραγική κατάσταση.

Το φιλμ «Ξημερώνει», ήταν για χρόνια απαγορευμένο και η αποκατάσταση του αριστουργήματος του Mαρσέλ Καρνέ ξεκίνησε το 2013. Οι αρχικές μπομπίνες της ταινίας αναλύθηκαν και μετα από συζητήσεις με ειδικούς τεχνικούς του φιλμ αλλά και ιστορικούς, διαπιστώθηκε ότι ορισμένες σκηνές είχαν επεξεργαστεί και αλλοιωθεί από τη λογοκρισία του καθεστώτος Βισύ.

Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός, ότι από τις κόπιες του έργου, απουσίαζε τελείως μία σκηνή με την Αρλετί ημίγυμνη στο ντους, καθώς και μία άλλη σεκάνς, στην οποία υπήρχαν υπαινιγμοί αναφορικά με την δράση της αστυνομίας.

Τελικά η λογοκρισία του καθεστώτος Βισύ απαγόρευσε όλες τις προβολές της ταινίας καθώς κρίθηκε ότι «προσβαλλει τα ήθη». Κατά τη διάρκεια τους προγράμματος αποκατάστασης του φιλμ, έγινε έκκληση μέσω της FIAF (Διεθνής Ομοσπονδία Κινηματογραφικών Αρχείων) σε όλες τις ταινιοθήκες ανά τον κόσμο ώστε να εντοπιστούν οι κομμένες σκηνές.

Μετά από εμπεριστατωμένες μελέτες ξεκίνησε η διαδικασία διόρθωσης εικόνας και ήχου, πολλά σημεία της οποίας χρειάστηκαν – εκτός από ψηφιακή – επιπλέον προσεκτική επεξεργασία με το χέρι. Περισσότερα από 75 χρόνια μετά τη δημιουργία της, η αριστουργηματική ταινία, επιτέλους πλήρης και χωρίς περικοπές, κυκλοφορεί όπως ακριβώς την οραματίστηκε ο σπουδαίος δημιουργός της.

Ο σπουδαίος Mαρσέλ Καρνέ, μας έχει χαρίσει μεταξύ άλλων, το διαχρονικό αριστούργημα της Έβδομης Τέχνης, «Τα Παιδιά του Παραδείσου» του 1945, αλλά και το χαρακτηριστικό «Λιμάνι των Απόκληρων» του 1938.

Ξημερώνει / Le Jour se Lève
Σκηνοθεσία: Mαρσέλ Καρνέ / Marcel Carné
Σενάριο: Ζακ Πρεβέρ, Ζακ Βιότ
Πρωταγωνιστούν: Ζαν Γκαμπέν, Αρλετί, Ζακλίν Λορέν, Ζιλ Μπερί, Μπερνάρ Μπλιέ
Φωτογραφία: Φιλίπ Αγκοστίνι, Αντρέ Μπακ, Αλμπέρ Βιγκιέ, Κερτ Κουράντ
Μοντάζ: Ρενέ Λε Ενάφ
Μουσική: Μορίς Ζομπέρ
Έτος Παραγωγής: 1939
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία
Διάρκεια: 93 λεπτά
Τηλεοπτική Μετάδοση: Τετάρτη 1η Ιουλίου στις 23:00 στην ΕΡΤ2

ΠΗΓΗ:  tvxs.gr