Κάποια από τα βασικότερα δικαιώματα των κρατουμένων, όπως οι άδειες αλλά και η δυνατότητα μεταγωγής σε αγροτικές φυλακές, βάζει στο στόχαστρο το νομοσχέδιο του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη για το Σωφρονιστικό σύστημα, το οποίο αναμένεται να τεθεί εντός της εβδομάδας προς ψήφιση από την Ολομέλεια της Βουλής.
Συγκεκριμένα, χρησιμοποιώντας το γνωστό και πολυφορεμένο επικοινωνιακό πρόσχημα περι «ευνοϊκής μεταχείρισης» του Δ. Κουφοντίνα (ο οποίος κρατείται στις αγροτικές φυλακές Βόλου), οι συντάκτες του νομοσχεδίου δημιουργούν ιδιαιτέρως ασφυκτικά πλαίσια, με αποτέλεσμα να στερηθούν στο εξής εκατοντάδες κρατούμενοι (κυρίως βαρυποινίτες) το ευεργετικό μέτρο της μεταγωγής σε αγροτική φυλακή. Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως μεταξύ των εξαιρέσεων από τις εν λόγω μεταγωγές περιλαμβάνονται ακόμη κι όσοι έχουν κατηγορηθεί (όχι καταδικαστεί) για πλημμέλημα, που ενέχει στοιχεία βίας, ενώ εξαιρείται και όποιος βαρύνεται με κάποιο πειθαρχικό παράπτωμα.
Σε ό,τι έχει να κάνει με τις άδειες, το νομοσχέδιο βάζει εξίσου ασφυκτικές προϋποθέσεις, με τις εκτιμήσεις να αναφέρουν πως θα χορηγούνται πλέον με το σταγονόμετρο. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι ενώ μέχρι σήμερα ένας κρατούμενος (με ποινή πάνω από 10 χρόνια) δικαιούνταν άδεια όταν είχε εκτίσει το 1/5 της ποινής του, αυτό πλέον αλλάζει και πάει στα 2/5. Επιπλέον μειώνεται το ανώτατο όριο ημερών άδειας που δικαιούται κάποιος και από εννιά γίνονται πέντε.
«Ποινικός λαϊκισμός που οδηγεί σε περαιτέρω συμφόρηση των φυλακών»
Για «ποινικό λαϊκισμό και επίδειξη αυστηρότητας προς τους λεγόμενους “κακούργους” χωρίς όριο» κατηγορεί την κυβέρνηση μιλώντας στο tvxs.gr ο Δρ Νομικής και πρώην γενικός γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, Ευτύχης Φυτράκης, προειδοποιώντας ότι κάτι τέτοιο θα οδηγήσει νομοτελειακά σε περαιτέρω συμφόρηση των φυλακών εν μέσω πανδημίας.
Αναφορικά με τον θεσμό των αγροτικών φυλακών σημειώνει πως «θεσμοθετήθηκε το 1911 από τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Ανταποκρίνεται σε ένα μοντέλο όπως το λέμε “ανοιχτής έκτισης της ποινής”, όπου το επίπεδο ασφάλειας είναι φυσικά χαμηλότερο από τις κλειστές φυλακές. Υπηρετεί την κοινωνική επανένταξη των κρατουμένων μέσα από ένα μοντέλο διαρκούς απασχόλησης και ανάθεσης ευθύνης».
Ο κύριος Φυτράκης υπενθυμίζει δε ότι «και με το πρώτο νομοθέτημα του 1911 επιτρεπόταν η μεταγωγή ισοβιτών παρακαλώ σε αγροτική φυλακή. Αυτό λοιπόν δεν είναι κάτι καινούργιο, είναι κάτι δεδομένο και διεθνώς. Δηλαδή οι αγροτικές φυλακές δεν έχουν σκοπό να είναι ηπιότερη η φυλάκιση, δεν είναι ένα ευεργέτημα όπως το αντιμετωπίζει η κυβέρνηση ή “δωράκι σε ορισμένους” όπως αφήνει να εννοηθεί, αλλά αντίθετα εντάσσεται στο λεγόμενο προοδευτικό σύστημα».
Επισημαίνει παράλληλα ότι η εξέλιξη αυτή θα έχει δυο επιπλέον μεγάλες συνέπειες. «Η πρώτη θα είναι η ακόμη μεγαλύτερη συμφόρηση των κλειστών φυλακών. Αυτή τη στιγμή πράγματι οι αγροτικές φυλακές δεν είναι γεμάτες εξαιτίας των πολιτικών της κυβέρνησης, ενώ αυτές που έχουν τον πληθυσμό, αυτός δεν βγαίνει έξω στα χωράφια να δουλέψει, καθώς οι υπάλληλοι φοβούνται και κρατούν μέσα ως εσωτερικούς τους κρατούμενους. Η δεύτερη συνέπεια είναι ότι ως παραγωγικές δομές οι αγροτικές φυλακές έχουν αναλάβει υποχρεώσεις. Φοβάμαι ότι με αυτή την ολέθρια πολιτική δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν στην παραγωγή τους. Θα μείνουν τα χωράφια και τα ζωντανά χωρίς φροντίδα, γιατί δε θα υπάρχουν εργατικά χέρια να τα δουλέψουν. Σκεφτείτε όμως ότι υπάρχουν και συμβόλαια. Δηλαδή για παράδειγμα η αγροτική φυλακή της Αγιάς έχει υπογράψει συμβόλαια με πολλούς φορείς και προμηθεύει κάθε μέρα με αρτοσκευάσματα και είδη ζαχαροπλαστικής πάρα πολλά ιδρύματα και νοσοκομεία. Πώς θα ανταποκριθεί στη νέα αυτή πραγματικότητα;» διερωτάται.
Αναφορικά με τα επιχειρήματα που ακούστηκαν από τα κυβερνητικά στελέχη επί του ζητήματος ο κύριος Φυτράκης αναφέρει χαρακτηριστικά: «Μιλήσαν για πολλοστή φορά οι κυβερνώντες στη Βουλή για το “περίπου σκάνδαλο” να πηγαίνουν βαρυποινίτες σε αγροτικές φυλακές. Μα πρόκειται για μια διεθνή πρακτική κι αν ρωτήσετε μάλιστα έναν οποιονδήποπτε υπάλληλο αγροτικής φυλακής, θα σας πει ότι οι προτιμητέοι κρατούμενοι είναι οι ισοβίτες. Κι αυτό για δυο λόγους: πρώτον, γιατί αυτοί έχουν περάσει αρκετά χρόνια στην κλειστή φυλακή και ξέρουν να εκτιμούν την διαφορά, την ανάθεση ευθύνης και τις ευρύτερες συνθήκες. Το δεύτερο στοιχείο είναι πως θα μείνουν πολλά χρόνια στην αγροτική φυλακή κι έτσι θα εκπαιδευτούν, θα κάνουν δικό τους το τμήμα που έχουν αναλάβει ως εργασία, οπότε μπορούν να αναλάβουν εξ ολοκλήρου την ευθύνη για έναν συγκεκριμένο τομέα παραγωγής».
Με στοιχεία απαντάει και σε ό,τι έχει να κάνει με τις αιτιάσεις για ευκολότερες αποδράσεις κρατουμένων με την χρήση του θεσμού των αδειών: «Για μη μιλήσουμε με εκτιμήσεις επ’ αυτού του ζητήματος, θα επισημάνω ότι ο Συνήγορος του Πολίτη κατέθεσε στην Βουλή δική του έρευνα σε όλες τις φυλακές τη χώρας, σύμφωνα με την οποία όπως επισημαίνεται κατά λέξη στη σελίδα 7 “κατά την περίοδο 2015-2020 τηρήθηκαν σε συντριπτικό ποσοστό (98%) των αδειών που είχαν χορηγηθεί”. Νομίζω πως δεν χρειάζεται να πως κάτι παραπάνω επ’ αυτού. Ο θεσμός δηλαδή είναι τόσο επιτυχημένος όσο δε θα φανταζότανε κανείς ακόμη και στην Κεντρική Ευρώπη» τονίζει χαρακτηριστικά ο κύριος Φυτράκης.
Συνεχίζοντας υπογραμμίζει: «Η εκτίμησή μου -κι αυτό προκύπτει από την εγκληματολογική μελέτη- είναι πως τα αποτελέσματα της εν λόγω πολιτικής θα είναι ακριβώς τα αντίθετα από εκείνα που προσδοκά η κυβέρνηση. Κι αυτό γιατί όποιος πουλάει αγριάδα στο χώρο της φυλακής, δεν εισπράττει λιγότερη εγκληματικότητα. Γυρίζει το κακό στην κοινωνία ως υποτροπή. Δηλαδή η βαρβαρότητα με την οποία αντιμετωπίζεις τους κρατούμενους θα σου γυρίσει ως απειλή για την κοινωνία, καθώς οι συγκεκριμένοι άνθρωποι αργά ή γρήγορα θα αποφυλακιστούν και πολλοί από αυτούς αντί να επανενταχτούν με κάποιους όρους στην κοινωνία, θα γυρίσουν στην φυλακή με την άμεση τέλεση ενός εγκλήματος».
«Δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε πως όλα αυτά γίνονται σε μια στιγμή πανδημίας, κατά την οποία όλες οι προτάσεις από διεθνείς οργανισμούς αφορούν την τήρηση μιας αποστασιοποίησης και όσο το δυνατό τήρηση μέτρων ασφαλείας και προστασίας στις φυλακές. Την ίδια στιγμή όμως η ελληνική κυβέρνηση αντί να προχωρά σε μια ελάφρυνση του πληθυσμού -πολλοί μιλάνε για αποσυμφόρηση και πάρα πολλές χώρες το έχουν υιοθετήσει- κάνει ακριβώς το αντίθετο» καταλήγει ο κύριος Φυτράκης.
Θάνατοι ακόμη και από απόστημα στο δόντι και απουσία μέτρων προφύλαξης από την πανδημία
«Ο πραγματικός στόχος είναι να οδηγηθούν σιγά-σιγά σε κλείσιμο οι αγροτικές φυλακές» σημειώνει από τη μεριά της στο tvxs.gr η Μαρίνα Τσαμουρά από την Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων και προσθέτει: «Η αντίληψη της ΝΔ για τις φυλακές είναι καθαρά τιμωρητική, δεν είναι σωφρονιστική. Άρα κάθετι που μπορούσε να οδηγήσει σε σωφρονισμό, δεν το δέχεται και προσπαθεί να το αλλάξει, και για τους ποινικούς κρατούμενους και για τους πολιτικούς αλλά και για οποιονδήποτε άλλον».
«Προφανώς και μπαίνει σε κίνδυνο η ζωή των κρατουμένων. Ήδη είναι ο ένας πάνω στον άλλον εν μέσω πανδημίας. Πείτε μου εσείς ποιες αποστάσεις μπορεί να κρατήσει ένας κρατούμενος όταν είναι με άλλους 12 μέσα στον θάλαμο, όταν δεν υπάρχει ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, όταν..όταν.. Πώς γίνεται να πας να κάνεις τις συνθήκες ακόμη χειρότερες από τις ήδη υπάρχουσες;» υπογραμμίζει η ίδια.
«Δεν είναι δυνατό να πεθαίνει κρατούμενος από απόστημα στο δόντι, όπως συνέβη πριν από δυο χρόνια με την περίπτωση του 26χρονου Ρομά. Δυστυχώς όμως αυτό ξανασυνέβη πρόσφατα με τον θάνατο 37χρονου κρατουμένου στις φυλακές Μαλανδρίνου, ο οποίος αποδόθηκε επισήμως σε πνευμονικό οίδημα. Δεν υπήρχε όμως κάτι τέτοιο στην πραγματικότητα. Απόστημα στο δόντι είχε και κανείς δεν τον πήγε στον οδοντίατρο» συνεχίζει η κυρία Τσαμουρά.
Με μελανά χρώματα αναφέρεται και στα ελλιπή μέτρα προστασίας στις φυλακές εν μέσω της πανδημίας του κοροναϊού. «Πού να βρούν μάσκες και γάντια οι κρατούμενοι; Μόνο μετά τους θανάτους στα Διαβατά τους δώσανε μάσκες» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Τέλος, η κυρία Τσαμουρά τονίζει ότι «η αποσυμφόρηση των φυλακών είναι κρίσιμο ζήτημα. Υπάρχουν περιπτώσεις που “φωνάζουν”, όπως διαπιστώσαμε ιδίοις όμμασι σε μια επίσκεψη στις φυλακές Χαλκίδας το 2019, όπου αντικρίσαμε ανατριχιαστικές εικόνες. Μιλάμε για 22 άτομα σε 40 τετραγωνικά, χωρίς προαύλιο και με μια τουαλέτα, από τις λεγόμενες “τούρκικες”. Ο ένας πάνω στον άλλο με κουκέτες ακόμη και στον διάδρομο» καταλήγει.
ΠΗΓΗ: tvxs.gr
