Λίνα Μενδώνη: Ετοιμάζει μαρμάρινη επιγραφή με το όνομά της στην Ακρόπολη!

Αν η Εθνική Πινακοθήκη ήταν το ορντέβρ, το κυρίως πιάτο θα είναι η Ακρόπολη. Αυτό που δεν θα μπορούσε να διανοηθεί ο Περικλής, ο Φειδίας, o Ικτίνος, ο Καλλικράτης, ο Μνησικλής και ο Καλλίμαχος, που δημιούργησαν και διακόσμησαν τον Παρθενώνα, το Ερέχθειο, τα Προπύλαια και τον ναό της Αθηνάς, ετοιμάζεται να το πράξει η υπουργός Πολιτισμού.

Να βάλει το όνομά της στην Ακρόπολη, σε “ειδική μαρμάρινη επιγραφή” που θα τοποθετηθεί, όχι σε ένα, αλλά σε τρία σημεία του μνημείου, στην Πύλη Μπελέ στα Προπύλαια, στη βάση του αναβατορίου, στον Περίπατο της Ακρόπολης και στην κορυφή του αναβατορίου, δηλαδή στον περιβάλλοντα χώρο του Ερεχθείου.

Θα μπορούσε να είναι μεταχρονολογημένη πρωταπριλιάτικη φάρσα. Δυστυχώς είναι πραγματικότητα και προβλέπεται στη σύμβαση δωρεάς που υπογράφτηκε μεταξύ του Δημοσίου, του Ιδρύματος Ωνάση και της εταιρείας «Αριόνα» για τη χορηγία κατασκευής του ανελκυστήρα, ανανέωσης του φωτισμού της Ακρόπολης και τις αμφιλεγόμενες “τσιμεντοστρώσεις”. Το άρθρο 9 με τίτλο “Αναφορά της δωρεάς” ορίζει ότι:

“Το Δημόσιο συμφωνεί ότι στην αρχή και την απόληξη της πλατφόρμας του ανελκυστήρα πλαγιάς και στην είσοδο των Προπυλαίων της Ακρόπολης, δίπλα από τη σχετική επιγραφή που αφορά τη χορηγία των Ε.Ε. και του Ινστιτούτου Θερβάντες, θα μπει ειδική μαρμάρινη επιγραφή διαστάσεων ίσων προς τις δύο προαναφερόμενες (άλλως τουλάχιστον 70Χ40 εκατ.), που θα αναφέρει: ‘Ο ανελκυστήρας πλαγιάς και ο φωτισμός της Ακροπόλεως πραγματοποιήθηκαν με αποκλειστική χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση επί υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη’ (Ιούνιος 2020). Η ακριβής θέση και οι ειδικές προδιαγραφές της εν λόγω αναφοράς θα οριστικοποιούνται με υπόδειξη του δωρεοδόχου μετά από προηγούμενη συναίνεση του ιδρύματος”.

Κάπως έτσι ετοιμάζεται, πρώτη φορά στα χρονικά, να τοποθετηθεί επιγραφή με το όνομα του χορηγού και της υπουργού μέσα σε αρχαιολογικό χώρο. Πόσο μάλλον στην Ακρόπολη! Ακόμα και οι πινακίδες που υποχρεωτικά τοποθετούνται όταν πρόκειται για χρηματοδοτήσεις από ΕΣΠΑ τοποθετούνται έξω από την περίφραξη, στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου.

Ποτέ δεν έχει γραφτεί το όνομα χορηγού, πόσο μάλλον υπουργού, σε μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Προφανώς η υπουργός Πολιτισμού της κυβέρνησης Μητσοτάκη πρέπει να αφήσει παρακαταθήκη την αριστεία της πάνω στο εμβληματικό μνημείο.

Για την υστεροφημία χορηγού και υπουργού

Κυρίως όμως η υπουργός “έδωσε” το μνημείο στον χορηγό για να βάλει το όνομά της στην Ακρόπολη. Την ώρα που το ελληνικό κράτος φαίνεται να μην είναι ικανό να φροντίσει το εμβληματικότερο μνημείο του, η κυβέρνηση Μητσοτάκη μεριμνά για την υστεροφημία του χορηγού και της υπουργού της, και μάλιστα για μια ήσσονος σημασίας χορηγία.

Και, εν πάση περιπτώσει, θα μπορούσε να τιμηθεί ο χορηγός με μια επιγραφή στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου, όπου υπάρχει και η επιγραφή της UNESCO, που έχει τον Παρθενώνα ως έμβλημά της και κήρυξε την Ακρόπολη μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Όμως το άρθρο 9 της σύμβασης δεν προδίδει απλώς τις προθέσεις της υπουργού. Κρύβει και μερικές ανακρίβειες (γλυκά το λέμε). Κάνει λόγο για δύο ακόμα επιγραφές, όπου ψευδώς και παραπλανητικά αναφέρεται ότι αφορούν “χορηγία των Ε.Ε. και του Ινστιτούτου Θερβάντες”. Καμία πινακίδα χορηγού ή χορηγίας δεν υπάρχει στο μνημείο, ούτε στο σημείο που αναφέρεται.

Η μία μαρμάρινη διακριτική επιγραφή βρίσκεται στη δυτική πλευρά της Πύλης Μπελέ, αναγράφει τον στίχο από τις Ευμενίδες του Αισχύλου “Θεσμόν τον εις άπαντ’ εγώ θήσω χρόνου” (αυτόν τον θεσμό τον κηρύσσω αιώνια) και τοποθετήθηκε επί υπουργίας Μελίνας Μερκούρη, όταν η Αθήνα είχε την ύψιστη τιμή να εγκαινιάσει, το 1985, τον θεσμό της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης. Ούτε όνομα υπουργού αναφέρει, ούτε καν το υπουργείο. Αλλά, είπαμε, άλλο Μελίνα και άλλο… Λίνα.

Η δεύτερη μαρμάρινη στήλη που βρίσκεται τοποθετημένη σε βάση στην ανατολική πλευρά της Πύλης Μπελέ είναι τιμητική στήλη της Ισπανίας για την Ελλάδα και αναγράφει την πρώτη φράση του εγκωμίου με το οποίο ο Αραγωνέζος βασιλιάς Πέτρος Δ’ ύμνησε την Ακρόπολη: “Το κάστρο της Αθήνας είναι το πολυτιμότερο κόσμημα του κόσμου”.

Τη στήλη αυτή χάρισαν η πρεσβεία της Ισπανίας και το Ινστιτούτο Θερβάντες το 2011 με αφορμή τα 700 χρόνια από την εγκαθίδρυση της κυριαρχίας των Καταλανών και Αραγώνων στο δουκάτο της Αθήνας (1311).  Όλη η διαδικασία για την τοποθέτηση της στήλης έγινε υπηρεσιακά, με εισήγηση της αρμόδιας Εφορείας και γνωμοδότηση του ΚΑΣ, ενώ στην επίσημη τελετή ήταν παρούσα η βασίλισσα, τότε, της Ισπανίας Σοφία.

Αρμόδιο το ΚΑΣ, η απόφαση στους γενικούς διευθυντές

Το 2011, όταν τοποθετήθηκε η στήλη, η νυν υπουργός ήταν γενική γραμματέας του ΥΠΠΟΑ και προεδρεύουσα του ΚΑΣ στο οποίο συζητήθηκε το θέμα. Γνωρίζει λοιπόν καλά ότι προσωπικές επιγραφές δεν τοποθετούνται εντός αρχαιολογικών χώρων και σίγουρα αυτό δεν μπορεί να γίνει με μια απλή συμφωνία υπουργού και χορηγού! Ακόμη περισσότερο γνωρίζει ότι για οποιαδήποτε επέμβαση εντός αρχαιολογικών χώρων μείζονος σημασίας αρμόδιο για να γνωμοδοτήσει είναι το ΚΑΣ και ότι η απόφαση εκδίδεται από τους αρμόδιους γενικούς διευθυντές του υπουργείου και όχι από την ίδια!

Όλα αυτά τα αποκαλυπτικά προκύπτουν από την απάντηση του υπουργείου Πολιτισμού στην δεύτερη ερώτηση και ΑΚΕ (Αίτηση Κατάθεσης Εγγράφων) που κατέθεσαν 39 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ στις 19 Φεβρουαρίου 2021 “για την αναφερόμενη ως ‘σύμβαση δωρεάς’ μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και του κοινωφελούς ιδρύματος ‘Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης’ για την κατασκευή και λειτουργία του ανελκυστήρα πλαγιάς για την άνοδο ατόμων με κινητικές δυσκολίες στην Ακρόπολη των Αθηνών”.

Η πρώτη ερώτηση και ΑΚΕ για το ίδιο θέμα, που είχαν καταθέσει στις 22 Ιουνίου 2020 προς τον υπουργό Οικονομικών, δεν απαντήθηκε ποτέ.

Τι προέβλεπε η σύμβαση δωρεάς

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε με καθυστέρηση ενός έτους στην ελληνική Βουλή η κυβέρνηση, η σύμβαση δωρεάς υπογράφτηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2020 και τροποποιήθηκε έκτοτε δύο φορές. Η πρώτη δωρεά προέβλεπε 1.700.000 ευρώ για τον ανελκυστήρα των ατόμων με αναπηρία και την ανανέωση του φωτισμού της Ακρόπολης.

Τον Ιούλιο του 2020 στη δωρεά προστέθηκαν 600.000 ευρώ που διατέθηκαν για τις αμφιλεγόμενες “τσιμεντοστρώσεις” στην Ακρόπολη, ενώ με νέα τροποποίηση τον Μάρτιο του 2021 προβλέπονται ακόμη 900.000 ευρώ που θα δοθούν για άλλες μελέτες, όπως οι μελέτες για τα όμβρια ύδατα -τις οποίες η υπουργός θυμήθηκε ότι χρειάζεται αφού η πλημμυρισμένη Ακρόπολη έγινε θέμα στην ελληνική Βουλή!

Από την απάντηση της υπουργού Πολιτισμού στη δεύτερη ερώτηση των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και την επισυναπτόμενη σύμβαση δωρεάς προκύπτουν πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία.

Καταρχάς η σύμβαση δωρεάς δεν κυρώθηκε από τη Βουλή και η κοινή απόφαση των γενικών διευθυντών του ΥΠΟΙΟ και του ΥΠΠΟΑ για την αποδοχή της δωρεάς δεν έχει αναρτηθεί στη “Διαύγεια” ούτε έχει εκδοθεί σε ΦΕΚ, ενώ αναγράφει πάνω ξεκάθαρα “αναρτητέα στο Διαδίκτυο” και «περίληψη της παρούσας να δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως».

Το πρόβλημα της μη δημοσιοποίησης δεν αναιρείται από την προσπάθεια της υπουργού να κρυφτεί πίσω από το άρθρο 3Α του Ν. 4182, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν καταλαμβάνει δωρεές όπως η συγκεκριμένη. Αυτό αφορά μόνο τις επιμέρους συμβάσεις που πραγματοποιούνται για την εκτέλεση των επιμέρους έργων στο πλαίσιο της δωρεάς.

Προφανώς η υπουργός κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια να δικαιολογήσει τις διαδοχικές παρατυπίες και “παρανομίες” που έχουν γίνει κατά την εκτέλεση των εργασιών με φορέα υλοποίησης την ιδιωτική εταιρεία “Αριόνα” και όχι τις υπηρεσίες του Δημοσίου, όπως προβλέπεται, και συγκεκριμένα τις αρμόδιες και καταρτισμένες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ, κατά παράβαση του αρχαιολογικού νόμου και του Π.Δ. 24/2019 για τη “μελέτη και εκτέλεση αρχαιολογικών έργων”.

Και όμως, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε φροντίσει για τον ανελκυστήρα πλαγιάς

Από τα έγγραφα της ΕΦΑ Πόλης Αθηνών προκύπτει όμως και ένα ακόμα πιο ενδιαφέρον γεγονός.  Ότι η λύση για τον ανελκυστήρα πλαγιάς είχε ήδη προκριθεί από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και ότι δεν έγινε νέα έρευνα μετά τις εκλογές του Ιουλίου του 2019. Η ίδια άλλωστε η υπουργός, ενώ διατεινόταν ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε κάνει τίποτε για τον ανελκυστήρα, στην απάντησή της προς τους βουλευτές της αντιπολίτευσης παραδέχεται ότι “τον Μάιο του 2019 προγραμματίστηκαν από την προηγούμενη πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ οι ενέργειες για την αντικατάσταση του ανελκυστήρα”.

Ενδεικτικό όμως και της προχειρότητας με την οποία εργάζονται οι άριστοι είναι και το γεγονός ότι στο παράρτημα Δ1, όπου υποτίθεται ότι υπάρχει η “Σύμβαση προμήθειας ανελκυστήρα πλαγιάς (Μαspero)”, δεν επισυνάπτεται η ίδια η σύμβαση προμήθειας του ανελκυστήρα, αλλά το φυλλάδιο προσφορών της εταιρείας. Αυτό υπογράφουν οι υπουργοί Πολιτισμού και Οικονομικών και ο υφυπουργός Οικονομικών.

Ωστόσο αυτή δεν είναι η μόνη παράλειψη στα επισυναπτόμενα έγγραφα της σύμβασης. Στο παράρτημα Β, που αφορά τον προϋπολογισμό του ανελκυστήρα, αυτός προκύπτει από την αλληλογραφία με την Εφορεία, δεν υπάρχει ως κείμενο.  Όσο για τον προϋπολογισμό του φωτισμού, δεν επισυνάπτεται, όπως δεν επισυνάπτεται και το παράρτημα Δ2 που αφορά την “Οικονομική προσφορά Φωτισμού Ακρόπολης (Ελευθερία Ντεκώ και Συνεργάτες).

​Κακοτεχνίες από ανειδίκευτο προσωπικό λόγω της σύμβασης δωρεάς

Είτε λάβουμε υπόψη μας το άρθρο 3Α του Ν. 4182/2013, που επικαλείται η υπουργός, είτε τη νομοθεσία περί δωρεών, τα έργα θα έπρεπε να εκτελεστούν από το Δημόσιο και να τα χρηματοδοτεί ο δωρητής. Το άρθρο 3Α είναι σαφές: το δημόσιο κάνει την έρευνα αγοράς, το Δημόσιο εκτελεί, ο δωρητής μόνο πληρώνει.

Πολύ περισσότερο που έχουμε να κάνουμε με έργα επί μνημείων και η αρχαιολογική νομοθεσία είναι ξεκάθαρη: τα αρχαιολογικά έργα εκτελούνται από την ίδια την Αρχαιολογική Υπηρεσία, η οποία προσλαμβάνει ή αναθέτει μελέτες και εργασίες.

Αντιθέτως στη σύμβαση δωρεάς φορέας υλοποίησης ονομάζεται η εταιρεία «ΑΡΙΟΝΑ», η οποία όχι μόνο κάνει την έρευνα αγοράς, αλλά αναθέτει, και μάλιστα επιλέγει και τα συνεργεία. Με αποτέλεσμα πρώτη φορά στην ιστορία των επεμβάσεων στον βράχο της Ακρόπολης από το 1975 οι εργασίες να εκτελεστούν από ανειδίκευτο προσωπικό, με τις κακοτεχνίες και τις φθορές στον βράχο να είναι εμφανείς στον επισκέπτη!

Στο παράρτημα Α1 της σύμβασης, όπου περιγράφονται οι γενικές προδιαγραφές του ανελκυστήρα, αναφέρεται ρητά ότι “η νέα εγκατάσταση δεν θα προκαλέσει καμία βλάβη σε αρχαία μνημεία”. Το ίδιο προβλέπει άλλωστε και η αρχαιολογική νομοθεσία (και η κοινή λογική!).

Όπως όμως έχει δηλώσει η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων Δ. Κουτσούμπα στην ΑΥΓΗ μετά την επίσκεψη κλιμακίου του ΣΕΑ στις 22 Μαρτίου στην Ακρόπολη, “διαπιστώσαμε ότι όντως υπήρξε αποκοπή τριών πωρόλιθων από αρχαίο τοίχο για να χωρέσουν τα πέδιλα του ανελκυστήρα.

Η επέμβαση αυτή, όπως μας ειπώθηκε, έγινε με έγγραφη εντολή της υπουργού Πολιτισμού Λ. Μενδώνη!”. Ας σημειωθεί ότι στην αρχική σύμβαση έγιναν δύο τροποποιήσεις, μία στις 22 Μαρτίου 2021, η οποία επισυνάπτεται στην απάντηση της υπουργού και στην οποία αναφέρεται ότι γίνεται σε συνέχεια της τροποποίησης που προηγήθηκε και υπογράφτηκε στις 10 Ιουλίου 2020. Αυτή η πρώτη τροποποίηση ωστόσο δεν επισυνάπτεται στα έγγραφα της απάντησης.

Μήπως επειδή αφορά την “τσιμεντόστρωση” στην Ακρόπολη; Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι η δεύτερη τροποποίηση της σύμβασης δωρεάς υπογράφεται στις 22 Μαρτίου 2021, δηλαδή μετά τη δεύτερη ερώτηση και αίτηση κατάθεσης εγγράφων από τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ! Σε αυτήν τα υπουργεία Πολιτισμού και Οικονομικών, το  Ίδρυμα «Α. Ωνάσης» και η εταιρεία ΑΡΙΟΝΑ συνυπογράφουν για αναθέσεις και εργασίες που έχουν ήδη γίνει πριν από την υπογραφή της τροποποίησης, όπως εργασίες για τη μελέτη και εκτέλεση των διαδρομών ΑμεΑ, που όμως είχαν ολοκληρωθεί στο τέλος του 2020, εξαρτήματα για τον ανελκυστήρα, ο οποίος είχε ήδη εγκαινιαστεί στις 3 Δεκεμβρίου 2020, κινηματογράφηση και φωτογράφιση των εργασιών, που επίσης είχαν εκτελεστεί πριν από τη σύμβαση, όπως δείχνουν τα έγγραφα της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών, που επίσης επισυνάπτει η υπουργός. Βάσει ποιας νομοθεσίας εκτελέστηκαν όλες αυτές οι εργασίες και αναθέσεις επί του βράχου χωρίς καν να υπάρχει σύμβαση γι’ αυτές;

Γιατί η σύμβαση υπογράφτηκε εκ των υστέρων, και μάλιστα μετά την πίεση των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ;

ΠΗΓΗ: avgi.gr