«Κόκκινη λάσπη» στην οθόνη του Cine -Δράση
Το Cine-Δράση συνεχίζει μετεκλογικά τις προβολές του την Πέμπτη 12 Οκτωβρίου στις 20.15 στο ΤΥΠΕΤ (Υμηττού και Πλαταιών) με την «Κόκκινη λάσπη», δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του Γαλλοαλγερινού ηθοποιού Farid Bentoumi . Η ταινία που είχε επιλεγεί για το Φεστιβάλ Καννών (2020) είχε προγραμματιστεί για τις αρχές Σεπτεμβρίου, αλλά δεν προβλήθηκε λόγω της κακοκαιρίας Daniel.
Η ταινία
Εξαιρετικά πετυχημένος συνδυασμός κοινωνικού δράματος και πολιτικού θρίλερ που θυμίζει το σινεμά του Ken Loach και των αδελφών Jean-Pierre και Luc Dardenne, παραγωγών του φιλμ. Συναρπαστικό, ευαίσθητο, καταγγελτικό σινεμά, που επικεντρώνει στις αντιθέσεις στο χώρο εργασίας, τη δυσμενή θέση των εργατών, ιδιαίτερα των γυναικών, το χάσμα γενεών και τις συγκρούσεις μεταξύ καθήκοντος-οικογένειας, οικονομικής ανάπτυξης- προστασίας του περιβάλλοντος και φροντίδας για την υγεία των πολιτών.
Η ιστορία της ταινίας είναι εμπνευσμένη από πραγματικά γεγονότα που συνέβησαν στην Ajka της Ουγγαρίας, αλλά παρόμοιες ιστορίες συμβαίνουν ή θα μπορούσαν να συμβούν οπουδήποτε στον κόσμο συμπεριλαμβανομένης της λίμνης Gardannes στη Νότια Γαλλία στην οποία ο σκηνοθέτης και συν-σεναριογράφος μετέφερε την πλοκή. Το θέμα προσεγγίζεται μέσω δύο κεντρικών χαρακτήρων. Του Σλιμάν, ενός πατέρα με καταγωγή από το Μαγκρέμπ και της κόρης του, Nουρ. Η κοπέλα είναι μια έξυπνη, χαριτωμένη και δυναμική δόκιμη νοσοκόμα, η οποία έχει απολυθεί από τη δουλειά της στο νοσοκομείο, μετά από ένα λάθος με τραγικές συνέπειες. Όντας άνεργη θα δεχτεί την πρόταση του Σλιμάν να δουλέψει ως νοσοκόμα εργασίας στο χημικό εργοστάσιο της μικρής πόλης όπου εκείνος εργάζεται ήδη 29 χρόνια ως επιστάτης και εκπρόσωπος των εργαζομένων. Καθώς παρακολουθεί την κατάσταση, η Νουρ ανακαλύπτει πολλές αποκλίσεις στα αρχεία υγείας και συγκεντρώνει αρκετές πληροφορίες που αφορούν ύποπτα περιστατικά. Οι υποψίες δεν αργούν να οδηγήσουν στην τρομερή διαπίστωση ότι η υγεία των εργαζομένων και των κατοίκων της περιοχής βρίσκεται σε μεγάλο κίνδυνο, καθώς επί χρόνια υφίστανται τις συνέπειες της πρακτικής της εταιρείας που απορρίπτει τα τοξικά απόβλητα της στην κοντινή λίμνη. Η Νουρ σκέφτεται να δημοσιοποιήσει το γεγονός και σε αυτή της την επιλογή θα έχει σύμμαχο μια ανεξάρτητη και αφοσιωμένη δημοσιογράφο τοπικού μέσου. Μαζί θα επιδιώξουν να κοινοποιηθεί η αλήθεια πριν η εταιρία πάρει έγκριση να συνεχίσει τη δραστηριότητα της.
Οι διαπιστώσεις της Νουρ για την υγεία των εργαζομένων και τη μόλυνση του περιβάλλοντος είναι εξαιρετικά ενοχλητικές και προκαλούν ανησυχία και εχθρότητα από την πλευρά της εταιρείας. Αλλά το άτομο που προσπαθεί σκληρότερα από όλους να αρνηθεί και να καλύψει τα ευρήματά της είναι ο άντρας που της κανόνισε τη δουλειά, ο πατέρας της. Δυο γενιές με διαφορετικές προτεραιότητες, διαφορετική στάση απέναντι στη δουλειά, συγκρούονται με οδυνηρές συνέπειες και για τους δύο. Η ευλογία του να βρει η Νουρ δουλειά μετατρέπεται σε κατάρα και η νεαρή γυναίκα έρχεται αντιμέτωπη με ένα άλυτο δίλημμα. Να βάλει πάνω από όλα την ευγνωμοσύνη και τα συναισθήματα της απέναντι στην οικογένεια και να γίνει με αυτή της τη στάση συνεργός στο σύστημα που βλάπτει την υγεία πολλών ανθρώπων; Ή να παλέψει για την αλήθεια με κίνδυνο να χάσει την αγάπη και να αποξενωθεί από την οικογένειά της; Ο θεατής συμπάσχει καθώς πατέρας και κόρη μπερδεύονται από την κατάρρευση της πάλαι ποτέ ζεστής, υποστηρικτικής σχέσης τους.
Ο Farid Bentoumi
Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Farid Bentoumi στη δεύτερη κιόλας ταινία του, εξασφάλισε ένα πειστικό, ρεαλιστικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύσσεται η δράση: ολοκληρωμένοι χαρακτήρες χωρίς στερεότυπα, φυσικό περιβάλλον, ένα υπάρχον χημικό εργοστάσιο στη Σαβοΐα, μια καλή περιγραφή των συνθηκών εργασίας και υγείας στον τόπο δουλειάς, (συμπτωματική είναι η ελάχιστη προσοχή που δίνεται στην ιατρική της εργασίας εντός των τειχών του).
Οι περισσότερες ιστορίες αυτού του είδους αναπτύσσονται με μια έντονη σύγκρουση μεταξύ του βασικού ήρωα και κάποιου αξιωματούχου της εταιρείας που εύκολα αναγνωρίζεται ως ο κακός. Η δύναμη του Red Soil έγκειται στην απόφαση του Bentoumi να βάλει στη θέση του αντιπάλου της Νουρ τον ίδιο της τον πατέρα, έναν αξιοσέβαστο άνθρωπο με καλή διάθεση προς όλους που αγαπά την κόρη του περισσότερο από οτιδήποτε άλλο και θέλει να είναι ευτυχισμένη.
Αυτό ενισχύει τη δραματική-ανταγωνιστική διάσταση του φιλμ, την αξιοπιστία και τον ρεαλισμό του. Η στάση του Σλιμάν πηγάζει από την επίγνωση της εξάρτησης της τοπικής κοινωνίας από το εργοστάσιο που εξασφαλίζει θέσεις εργασίας, άρα και κάποια ευμάρεια. Τρομοκρατείται στην προοπτική ότι η αποκάλυψη των παρανομιών της εταιρείας θα οδηγήσει στο κλείσιμο της, εξέλιξη καταστροφική για την οικογένεια, τους φίλους του και όλους τους κατοίκους. Γιατί σύμφωνα με την ειλικρινή αλλά λανθασμένη εκτίμηση του δεν μπορείς να τα έχεις όλα: Και ανάπτυξη και προστασία του περιβάλλοντος. Όταν δηλώνει στην κόρη του ότι τα σκυλιά δεν δαγκώνουν το χέρι που τα ταΐζει, αναγνωρίζεις το λάθος της οπτικής του αλλά μπορείς και να το εξηγήσεις.
Ο σκηνοθέτης δευτερευόντως θίγει και άλλα μικρότερα ζητήματα. Στην αναπαράσταση της οικογένειας, οι χαρακτήρες αν και αραβικής καταγωγής διακατέχονται από εντελώς γαλλική κουλτούρα. Δεν υπάρχουν ίχνη παραδόσεων που να προδίδουν την καταγωγή τους, η γιορτή ενός γάμου ακολουθεί τη δυτική παράδοση, προβάλλοντας ένα είδος κεκτημένης πολύ- πολιτισμικότητας. Ωστόσο, η δυναμική της οικογένειας που παρουσιάζεται, ειδικά η σχέση πατέρα και κόρης, αλλά και αυτή της αδερφής με τον μελλοντικό της σύζυγο, έχει την πατριαρχική δομή των χωρών προέλευσης, δομή που σχεδόν εκλείπει από τις δυτικές κοινωνίες.
Επιπλέον στην αρχή της έρευνας της, η Νουρ προσπαθεί να πάρει πληροφορίες από δύο εργάτες που αρνούνται να συνεργαστούν. Δεν υπάρχει κάτι στη στάση αυτών των αντρών που να αποδεικνύει ότι η ηρωίδα παρενοχλείτε, αλλά είναι φανερό ότι το εργασιακό περιβάλλον είναι ουσιαστικά σεξιστικό γιατί πρακτικά δεν προστατεύει τα γυναικεία σώματα. Ακόμα και ο γαμπρός της, όταν σε κάποια φάση συζητούν οι δυο τους τις υποψίες της, υποτιμά τη συνομιλήτριά του και τη χλευάζει ζητώντας της να του δέσει τα παπούτσια, σε μια από τις πιο απεχθείς σκηνές του φιλμ.
Το «Red Soil» έχει το πλεονέκτημα όλοι οι ερμηνευτές του να είναι ταλαντούχοι με τη Zita Hanrot (Βραβείο Καλύτερης Υποσχόμενης Γυναίκας Ηθοποιού για την κωμωδία «Good Luck, Algeria» πρώτη ταινία του Bentoumi) και τον Sami Bouajila (Βραβείο César για το «A son» του Mehdi Barsaoui, 2019) εξαιρετικούς στους κεντρικούς ρόλους. Η πρώτη επιδεικνύει ένα μείγμα φυσικότητας και ευαισθησίας, ο δεύτερος κρύβει τις αδυναμίες του κάτω από ένα προσωπείο γαλήνιας καλοσύνης. Σε αυτό το εξαιρετικό δίδυμο προστίθενται η Céline Sallette, πειστική ως δημοσιογράφος που δεν τα παρατά ποτέ και ο πάντα υπέροχος Olivier Gourmet, εδώ στο μικρό ρόλο του διευθυντή του εργοστασίου.
Γαλλία, Βέλγιο, Οικολογικό Θρίλερ, 2021. Διαρκεια: 88’. Σενάριο: Farid Bentoumi, Samuel Doux. Σκηνοθεσία: Farid Bentoumi. Πρωταγωνιστούν: Zita Hanrot, Sami Bouajila, Céline Salliette, Olivier Gourmet, Henri-Noël Tabary, Alka Balbir, Thierry Rousset, Laurent Crozet, Evelyne Cervera, Thierry Simon, Maxime Bodolec, Matthieu Loos, Driss Ramdi.
