“ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ 1” ΒΑΘΙΑ ΤΟΜΗ ΣΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ
Τον Οκτώβριο του 2019 οι επόμενες Αυτοδιοικητικές Εκλογές. Επανέρχεται η τετραετής θητεία. Καθορίζεται η απλή αναλογική. Ενισχύεται η συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Αυστηροποιείται ο έλεγχος νομιμότητας των αποφάσεων. Σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο μεταρρύθμισης που παρουσίασε η κυβέρνηση. Αντιδρούν οι δήμαρχοι που προέρχονται από ΝΔ-ΠΑΣΟΚ.
Ριζικές αλλαγές φέρει η μεταρρύθμιση που επιδιώκει το υπουργείο Εσωτερικών στο θεσμικό πλαίσιο της Αυτοδιοίκησης, που φέρει το όνομα του Κλεισθένη, του μεγάλου μεταρρυθμιστή και θεμελιωτή της Δημοκρατίας της Αρχαίας Αθήνας και έρχεται να αντικαταστήσει τον “Καλλικράτη”
Όλες οι νέες ρυθμίσεις περιλαμβάνονται στο σχετικό νομοσχέδιο που περνάει σε φάση δημόσιας διαβούλευσης και είναι αποτέλεσμα πολύμηνης επεξεργασίας, προκαλώντας έντονη πολιτική συζήτηση και αντιδράσεις από τα κόμματα της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ.
Οι αλλαγές που επέρχονται αποτελούν την πρώτη φάση της μεταρρύθμισης στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, όπως είπε ο υπουργός Εσωτερικών Π. Σκουρλέτης. Η επόμενη, όπως έχει επανειλημμένα διευκρινιστεί από πλευράς κυβέρνησης, θα ακολουθήσει μετά την συνταγματική αναθεώρηση ενώ οι αλλαγές οικονομικού χαρακτήρα θα προωθηθούν μετά το τέλος του τρέχοντος δημοσιονομικού προγράμματος.
Οι σημαντικότερες αλλαγές που επιφέρει ο “Κλεισθένης 1” είναι οι εξής.
• Καθιέρωση της απλής αναλογικής στις Αυτοδιοικητικές Εκλογές. Αυτό σημαίνει ότι οι έδρες θα κατανέμονται στους δημοτικούς η περιφερειακούς συνδυασμούς ανάλογα με τα αποτελέσματα του α’ γύρου των εκλογών. Για την εκλογή δημάρχου ή περιφερειάρχη θα απαιτείται ποσοστό 50% συν 1 είτε από τον πρώτο είτε από τον δεύτερο γύρο της εκλογικής αναμέτρησης. Η καθιέρωση της απλής αναλογικής προκάλεσε αντιδράσεις από τα κόμματα της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ καθώς και της ΚΕΔΕ οι οποίοι επισήμαναν τον “κίνδυνο ακυβερνησίας των Δήμων” αλλά με την πλευρά της κυβέρνησης να κάνει λόγο για “αλλεργία όσων διαφωνούν στις δημοκρατικές διαδικασίες και στη συμμετοχή των πολιτών”.
• Αποσυνδέονται οι Αυτοδιοικητικές εκλογές από αυτές των Ευρωεκλογών οι οποίες γίνονται κάθε 5 χρόνια. Με τον τρόπο αυτό, οι εκλογές για την ανάδειξη των δημάρχων και των δημοτικών συμβουλίων, θα γίνονται και πάλι κάθε 4 χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι οι προσεχείς αυτοδιοικητικές εκλογές θα διεξαχθούν τον Οκτώβριο του 2019 κι όχι τον Μάιο, όπως αναμενόταν ενώ οι νέοι δήμαρχοι, περιφερειάρχες και λοιποί αιρετοί θα αναλάβουν καθήκοντα από 1/1/2020. Όσον αφορά τις ευρωεκλογές αυτές θα διεξαχθούν κανονικά στις 26 Μαΐου του 2019. Κι αυτό το σημείο προκάλεσε αντιδράσεις από την ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ οι οποίοι έκαναν λόγο για σκοπιμότητες που συνδέονται και με τις εθνικές εκλογές. Απαντώντας στα περί σκοπιμοτήτων για τον χρόνο διεξαγωγής των αυτοδιοικητικών εκλογών, ο κ. Σκουρλέτης διαβεβαίωσε ότι δεν πρόκειται να τοποθετηθούν εκτελεστικοί γραμματείς στους ΟΤΑ που θα υποκαταστήσουν τον ρόλο του δήμαρχου ή του περιφερειάρχη και ότι η διοίκηση θα αφορά αποκλειστικά και μόνο τους αιρετούς.
• Οι δήμοι χωρίζονται σε κατηγορίες ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους (νησιωτικοί, ορεινοί, αγροτικοί, αστικοί ) και χρηματοδοτούνται με βάση τις ξεχωριστές ανάγκες τους.
• Τα δημοτικά τέλη θα χρεώνονται ανάλογα με τις χρήσεις των ακινήτων..
• Θεσπίζεται ελεγκτής νομιμότητας (αποτελούμενος από νομικούς) για τον έλεγχο των πεπραγμένων των δήμων. Σκοπός της νέας υπηρεσίας θα είναι αυστηρά ο έλεγχος της νομιμότητας κι όχι της σκοπιμότητας ενός έργου καθώς και η επίσπευση των διαδικασιών με απόλυτα διαφανή και αξιόπιστο τρόπο.
• Οι δήμοι θα μπορούν να ιδρύουν υπηρεσίες κοινής ωφέλειας (π.χ. για την παραγωγή ενέργειας από φωτοβολταϊκά για την κάλυψη των τοπικών αναγκών)
• Ο τομέας του πρασίνου μεταφέρεται στις ανταποδοτικές υπηρεσίες οδοκαθαρισμού και ηλεκτροφωτισμού των δήμων. Για τους φορείς διαχείρισης αστικών αποβλήτων αναμένεται διάταξη για την οργάνωση και τη λειτουργία τους με θέσπιση νέων κανόνων λειτουργίας τους, που να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες προκλήσεις για την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων και τη μείωση παραγωγής τους.
• Ο θεσμός των τοπικών δημοψηφισμάτων, που αφορούσε μόνο τους δήμους, θα επεκταθεί και στις Περιφέρειες και θα έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα.
• Η καθιέρωση ενιαίου ψηφοδελτίου για τις μικρές κοινότητες έως 500 κατοίκους.
• Η αποσυμφόρηση της ημερήσιας διάταξης των δημοτικών συμβουλίων από θέματα ήσσονος σημασίας, όπως θέσεις στάθμευσης ή ορισμό τραπεζοκαθισμάτων ή κοπή και φύτευση δέντρων. Τα θέματα αυτά θα μπορούν να επιλύονται μέσω των αρμόδιων επιτροπών.
• Η υποχρεωτική σύσταση επιτροπής διαβούλευσης και σε οικισμού κάτω των 5.000 κατοίκων, αντί 10.000 κατοίκων που ισχύει σήμερα.
ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ;
Έζησε τον 6ο αιώνα π.Χ. και έθεσε τις βάσεις για τη δημοκρατική μεταρρύθμιση της Αθήνας, μετά την τυρρανία του Πεισίστρατου. Αναδιοργάνωσε πλήρως τον Δήμο και τις προϋπάρχουσες φυλές, δημιουργώντας 10 νέες φυλές. Με τον τρόπο αυτό, οι πλούσιοι ευγενείς έπαψαν να αποτελούν μόνοι τους μια ισχυρή τάξη και αναμείχθηκαν με τους υπόλοιπους πολίτες και οι πολιτικοί σταμάτησαν να ωφελούν τους κατοίκους μιας μόνο περιοχής. Ο Κλεισθένης έδωσε όλη την εξουσία στην Εκκλησία του δήμου. γεννήθηκε στην Αθήνα η δημοκρατία, το πολίτευμα που δίνει σε όλους του πολίτες το δικαίωμα αλλά και το καθήκον να συμμετέχουν στη διακυβέρνηση του κράτους. Έτσι έπαψαν η συγγένεια και η καταγωγή να παίζουν ρόλο στην πολιτική ζωή της Αθήνας. Με το μέτρο αυτό ο Κλεισθένης “έδωσε την πολιτεία στον λαό”, όπως έγραψε αργότερα ο Αριστοτέλης.
