Ο ψυχολόγος του Κέντρου Στήριξης Οικογένειας του Δήμου Χαλανδρίου κ. Γιάννης
Ραμπαλάκος περιγράφει στο παρακάτω άρθρο τις ανυπολόγιστες συνέπειες στην
ψυχική υγεία λόγω των συνθηκών της πανδημίας και υπογραμμίζει τη σημασία της
κοινωνικής αλληλεγγύης στη διαχείριση της δύσκολης κατάστασης.
Γράφει ο κ. Ραμπαλάκος
Ένας από τους σπουδαιότερους θεραπευτές της εποχής μας, με σημαντική επιρροή
παγκοσμίως, ο Αμερικανός ψυχίατρος Ίρβιν Γιάλομ έχει, εδώ και δεκαετίες,
προσδιορίσει τέσσερεις πυρηνικές ανθρώπινες ανησυχίες, που κάθε μία τους
προκαλεί εσωτερικές συγκρούσεις και που η διαχείριση αυτών καθορίζει σε μεγάλο
βαθμό το επίπεδο της ψυχικής υγείας τους ατόμου: Το θάνατο, την ελευθερία, την
απομόνωση και την έλλειψη νοήματος στη ζωή. Αν για τη τελευταία, το νόημα της
ζωής, υπάρχει διακριτή προσωπική αναζήτηση, οι τρεις πρώτες ανησυχίες, είναι
αυταπόδεικτο ότι έχουν εγκατασταθεί στην ούτως ή άλλως θολή μας
καθημερινότητα, όχι πια ως υπαρξιακοί και ψυχοθεραπευτικοί αναστοχασμοί, αλλά
ως βιωμένη, επίμονη πραγματικότητα.
Ο φόβος του θανάτου παρίσταται σε κάθε επίσημη ανακοίνωση καταγραφής της
πορείας της πανδημίας COVID-19, σαφέστατα και σε κάθε δελτίο των Μέσων
Ενημέρωσης, ο φόβος της μοναξιάς ενυπάρχει και εδραιώνεται πια και νομικά στα
νέα πλαίσια των κανόνων κοινωνικής αποστασιοποίησης, λόγω της ανάγκης που
έχει προκύψει για τον έλεγχο της πανδημίας, η οποία έχει αδιαμφισβήτητες
επιπτώσεις στο αίσθημα ασφάλειας, στους νέους όρους και τα περιθώρια ατομικής
και κοινωνικής ελευθερίας των πολιτών.
Οι συνέπειες που έχουν όλα τα παραπάνω στη ψυχική υγεία των ατόμων και την
ισορροπία των οικογενειών τους, είναι θεωρητικά αναμενόμενες αλλά πρακτικά και
ουσιαστικά ανυπολόγιστες. Ένα απλό παράδειγμα, η αναγκαία, για την αποφυγή
της μετάδοσης του ιού, κοινωνική απόσταση που οφείλουμε να τηρούμε, του 1,5
μέτρου τουλάχιστον, περιορίζει τη σωματική επαφή (άγγιγμα, αγκαλιά) μεταξύ των
οικείων (παιδιών, γονέων, παππούδων, φίλων, συγγενών) και εξ αυτού τον
ανακουφιστικό έλεγχο του στρες, την εκφόρτιση της ψυχικής έντασης, που
επιτυγχάνεται μέσω της παραγωγής των ευεργετικών «ορμονών της αγάπης»
(οξυτοκίνη, ντοπαμίνη, σεροτονίνη κτλ.). Η ζεστή βλεμματική επαφή, κι αυτή
σημαντική για κάθε τέτοια σχέση, δεν μπορεί να αντικαταστήσει την αγκαλιά, αν
και στις παρούσες συνθήκες μοιάζει να είναι ότι πιο κοντινό.
Πρόσφατα, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της Παγκόσμιας Μελέτης
Υγείας και Λειτουργικότητας σε Περιόδους Μεταδοτικών Λοιμώξεων (Μελέτη COH-
FIT), στην οποία έχουν συμμετάσχει μέχρι στιγμής 108.000 άτομα από όλο τον
κόσμο, παρατηρήθηκε έως και τριπλάσια αύξηση στα επίπεδα στρες, μοναξιάς και
θυμού στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες (η ιστοσελίδα της μελέτης εδώ:
https://www.coh-fit.com/?lang=el). Αλλά και από την σχετική εμπειρία σε
περιόδους καραντίνας και επακόλουθου εγκλεισμού, είναι αναμενόμενη η αύξηση
της δυσλειτουργικότητας και της βίας μέσα στην οικογένεια, με τις γυναίκες, τα
παιδιά και τους ηλικιωμένους ως κύρια θύματα, όπως και η επιδείνωση των
διαταραχών άγχους και διάθεσης (κατάθλιψη), καθώς και των ψυχωσικών
διαταραχών.
Ανάγκη στήριξης της κοινωνικής αλληλεγγύης
Στον αντίποδα αυτών των αρνητικών ψυχοκοινωνικών συνεπειών, στην
εξελισσόμενη αυτή έρευνα, βρέθηκε και μια σημαντική βελτίωση της κοινωνικά
επωφελούς ή αλτρουιστικής συμπεριφοράς στους Έλληνες, επίσης πολλαπλάσια σε
σύγκριση με τις άλλες χώρες. Γίνεται φανερή, λοιπόν, η ανάγκη να ενταθεί η
προσπάθεια των φορέων της πρωτοβάθμιας φροντίδας, ιατρικής, ψυχολογικής και
κοινωνικής, για να αντιμετωπίσουν την επείγουσα κατάσταση και να υποστηρίξουν
την αυξανόμενη κοινωνική αλληλεγγύη.
*Σημειώνεται ότι λόγω των περιοριστικών μέτρων για την πανδημία, στο Κέντρο
Στήριξης Οικογένειας του Δήμου Χαλανδρίου πραγματοποιούνται συνεδρίες και
μέσω τηλεφώνου ή μέσω τηλεδιάσκεψης.
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν για πληροφορίες και ραντεβού στο
τηλ.: 210 6899922 και στο e-mail: g.rabalakos@halandri.gr
