Η “Άρσις” δημιουργεί το Κέντρο Υποστήριξης Οικογένειας και Παιδιού “Άλκη Ζέη” στο μέρους που έζησε το «Καπλάνι της βιτρίνας»

Το Μαλαγάρι, τόπος θερινών διακοπών της Άλκης Ζέη στη Σάμο, και η γειτονιά, όπου εκτυλίσσεται το «Καπλάνι της βιτρίνας», μετατρέπεται σε «σκηνικό» κοινωνικής δράσης της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Άρσις στο νησί. Στην ίδια περιοχή με το πατρικό σπίτι της αείμνηστης Άλκης, η οργάνωση δημιουργεί ένα Κέντρο Υποστήριξης Οικογένειας και Παιδιού, που τιμητικά θα φέρει το όνομά της.

«Στη Σάμο ήμασταν πολύ ευτυχισμένες. Οι γονείς μας δεν μας έλειπαν καθόλου. Τον χειμώνα μέναμε στο σπίτι του παππού στο Βαθύ με τη θεία μας κι εκείνον και το καλοκαίρι στο Μαλαγάρι. Δεν ξέρω γιατί, τα σπίτια εκεί, είτε μικρά είτε μεγάλα, τα λέγανε πύργους», γράφει για το Μαλαγάρι η Άλκη Ζέη στην αυτοβιογραφία της «Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο». Ενώ στο «Καπλάνι της Βιτρίνας» περιγράφει: «Η εξοχή μας λεγόταν Λαμαγάρι, δεν είναι όμως καθαυτό χωριό. Εκεί ζούνε μονάχα όσοι δουλεύουνε σε κάτι στενόμακρα κτίρια, που τα λένε “αποθήκες”, και φυλάγουν εκεί μέσα τα βαρέλια με τα κρασιά».

Μια τέτοια αποθήκη ξεκίνησε να μετατρέπει σε Κέντρο Υποστήριξης Οικογένειας και Παιδιού η οργάνωση Άρσις, με τη χρηματοδότηση της Unicef. Την ίδια περίοδο, αμέσως μετά την απώλεια της Άλκης Ζέη, η οικογένεια της συγγραφέως αποφάσιζε να αποδώσει δωρεές αντί στεφάνων σε τρεις ανθρωπιστικές οργανώσεις, μεταξύ των οποίων και η Άρσις. Τότε, η οργάνωση προχώρησε στην ονομασία του νεοσύστατου Κέντρου σε «Άλκη Ζέη», προκειμένου να αποδώσει τιμή στην αγαπημένη συγγραφέα των παιδιών και νέων, αλλά και να στείλει ένα μήνυμα αρμονικής συνύπαρξης.

«Η Άλκη Ζέη, η κοινωνικά διεισδυτική συγγραφέας, η παραπάνω από μία φορές στη ζωή της προσφύγισσα, η αγωνίστρια των κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων, αλλά και το ευαίσθητο κορίτσι με την παιδική ηλικία στο Μαλαγάρι, αποτελεί το ισχυρό σύμβολο συνύπαρξης, κοινωνικής δράσης και τόλμης που επιλέξαμε για το Κέντρο Υποστήριξης Οικογένειας και Παιδιού, κι αυτό στο “Λαμαγάρι”, στο Βαθύ της Σάμου», σημειώνει η οργάνωση.

Η Άλκη Ζέη έζησε δύο φορές την προσφυγιά, μία στην τότε Σοβιετική Ένωση, όπου έγραψε το «Καπλάνι της Βιτρίνας», και μία στη Γαλλία, που έγραψε τον «Μεγάλο Περίπατο του Πέτρου». «Πάντα απασχολούσε την Άλκη Ζέη το θέμα των προσφύγων, γιατί και αυτή έζησε την προσφυγιά πολύ βαθιά στο πετσί της», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο σκηνοθέτης και γιος της Άλκης, Πέτρος Σεβαστίκογλου.

Το ίδιο βίωμα έζησαν σε πολύ μικρή ηλικία και τα παιδιά της. «Εγώ στα πέντε και η αδελφή μου στα εννιά φύγαμε από τη Μόσχα, ήρθαμε στην Ελλάδα, τρία χρόνια μετά με τη δικτατορία βρεθήκαμε στη Γαλλία, άρα έχουμε με κάποιο τρόπο περάσει και εμείς από όλη αυτή την περιπέτεια που περνάνε αυτή τη στιγμή πάρα πολλά νέα παιδιά», εξιστορεί ο κ. Σεβαστίκογλου. «Θεωρώ ότι με την αδελφή μου είχαμε μια φοβερή τύχη ότι οι γονείς μας ποτέ δεν μας έκαναν να αισθανθούμε ότι φεύγαμε κυνηγημένοι με τη δικτατορία στο Παρίσι. Δεν αισθανθήκαμε ποτέ ότι ζούμε δύσκολες στιγμές», θυμάται και αναδεικνύει τη σημασία της αλληλεγγύης ως μέσο ανακούφισης των προσφύγων: «Ακόμα και στη Γαλλία που έφτασαν οι γονείς μας χωρίς χρήματα, χωρίς δουλειά, εκεί υπήρχε μια πολύ μεγάλη αλληλεγγύη, από τους Έλληνες που ήταν εγκατεστημένοι στο Παρίσι νωρίτερα αλλά και από πάρα πολλούς Γάλλους». «Αυτά είναι κομμάτια που σου μένουν και εσύ ο ίδιος θέλεις να αποδώσεις αυτό που κάποια στιγμή σε δύσκολες στιγμές σου προσφέρθηκε», προσθέτει.

«Το πνεύμα της Άλκης είναι εκεί»

Το μήνυμα που θέλει να στείλει η οικογένεια της Άλκης μέσα από αυτή τη δωρεά για το προσφυγικό είναι ότι «ο κόσμος σε δύσκολες περιπτώσεις, και η Ελλάδα το έζησε και αυτή στο πετσί της πριν από κάποιες δεκαετίες, ψάχνει για ένα καλύτερο μέλλον, να επιβιώσει, από οικονομικές κρίσεις, από βομβαρδισμούς, από καταστροφές τεράστιες. Είμαστε ένας μεγάλος πλανήτης που πάντα οι πληθυσμοί μετακινούνταν από τη μία περιοχή στην άλλη και αυτό διαμόρφωσε την κοινωνία που ζούμε τώρα. Είμαστε μείγμα όλων αυτών των πολιτισμών», υπογραμμίζει ο γιος της Άλκης Ζέη.

Για τον Πέτρο Σεβαστίκογλου η σημασία αυτού του Κέντρου που δημιουργεί η Άρσις στην ίδια γειτονιά με το πατρικό της Άλκης Ζέη, είναι ότι «έχει επιλεγεί ένα νησί όπου έρχονται πάρα πολλοί πρόσφυγες από την Τουρκία. Το πνεύμα της Άλκης είναι εκεί, εκεί μεγάλωσε, τα βιβλία της για τη Σάμο μιλάνε. Είναι και το καπλάνι εκεί, με το ένα μαύρο και το ένα μπλε μάτι που συμβολίζει λίγο το πώς βλέπουμε τα πράγματα και το πώς βλέπουμε τους πρόσφυγες. Μια ανοίγουμε το μαύρο μάτι και μια το μπλε».

«Αυτό το Κέντρο έχει πολλαπλούς συμβολισμούς, συνδέεται ιδιαίτερα με ένα πρόσωπο που ανέδειξε το ζήτημα της προσφυγιάς και της ενήλικης παιδικότητας. Η λογική της Άλκης Ζέη ως μυθιστοριογράφου ήταν να προωθήσει μια αντίληψη ότι το παιδί μπορεί να έχει προβληματισμούς, για την πολιτική ή τις σχέσεις, και να εκφράζει περίπλοκα συναισθήματα. Εμείς έχουμε να κάνουμε με ευάλωτους πληθυσμούς, οι οποίοι έχουν περίπλοκες ενηλικότητες και περίπλοκες ανηλικότητες», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Κωνσταντίνος Μαρκίδης, συντονιστής εκπαιδευτικών προγραμμάτων της Άρσις Νοτίου Ελλάδας.

Στόχος της Άρσις είναι το Κέντρο Υποστήριξης Παιδιού και Οικογένειας «Άλκη Ζέη», που ξεκίνησε να λειτουργεί την περασμένη εβδομάδα και προγραμματίζεται να εγκαινιαστεί επίσημα τον Σεπτέμβριο, να απευθύνεται σε όλο τον πληθυσμό του νησιού και να υποστηρίζει συστηματικά όλους τους κοινωνικά ευάλωτους, ανεξάρτητα από γλώσσα και εθνικότητα. Στα 170 τ.μ. του Κέντρου θα δραστηριοποιούνται κοινωνικοί λειτουργοί, εκπαιδευτικοί, διερμηνείς και ειδικοί στην πρώτη παιδική ηλικία, που θα παρέχουν υπηρεσίες εκπαίδευσης και σχολικής στήριξης για ευάλωτους, ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, ενημέρωσης και δημιουργικής απασχόλησης, ψυχοπροφυλακτικής για εγκύους και σεμινάρια για γονείς και εκπαιδευτικούς.

Το Κέντρο «Άλκη Ζέη» ως εστία πολιτισμού

Επίσης, στόχος της Άρσις είναι το Κέντρο αυτό να αποτελέσει μια εστία πολιτισμού, με πολλές δράσεις, σε συνεργασία με τοπικούς, κοινωνικούς, πολιτιστικούς και εκπαιδευτικούς φορείς, αλλά και με την υποστήριξη του «Μεταίχμιου», του εκδοτικού οίκου που εκδίδει τα βιβλία της Άλκης Ζέη. «Το κέντρο μοιάζει περισσότερο με πολιτισμικό κέντρο παρά με σχολείο. Θέλουμε να βάλουμε το χώρο στο χάρτη των πολιτιστικών κέντρων στο Αιγαίο και να κάνουμε μικρές εκδηλώσεις και παρουσιάσεις βιβλίων, να αναπτύξουμε μια αυτόνομη πολιτιστική δράση και να πειραματιστούμε με νέες μεθόδους, όπως η δημιουργική γραφή», τονίζει ο κ. Μαρκίδης.

Εξάλλου, η Τέχνη είναι, όπως παρατηρεί και ο Πέτρος Σεβαστίκογλου, ένας πολύ σημαντικός κρίκος «που μπορεί να συνδέσει ανθρώπους και να ανοίξει μυαλά, χωρίς να είναι διδακτική. Και αν κάτι είναι σημαντικό στα βιβλία της Άλκης είναι ότι ποτέ δεν ήταν διδακτική, ποτέ δεν ήταν απόλυτη, ήταν ανοιχτή σε ό,τι γινόταν γύρω της. Τα βιβλία της μιλάνε για ανθρώπους, υποστηρίζοντας αυτά που πιστεύει, αλλά χωρίς να είναι δογματική».

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ