Γιώργος Κουτσούρης: “Ένας καλλιτέχνης με χόμπι τη μηχανική”

Προτζέκτορας: Ο Γιώργος Κουτσούρης μιλάει για την ενασχόλησή του με την τέχνη και τις εικαστικές εγκαταστάσεις του στους δρόμους της Κοπεγχάγης και της Οντένσε

Από παιδί είχε πάθος με τις κατασκευές. Πολλά πράγματα που ζούσε σε εκδρομές και ταξίδια ήθελε να τα αναπαράγει έπειτα στο σπίτι. Με πολλή σκέψη, εργασία και κυρίως φαντασία, οι διάφορες επιρροές μετατρέπονταν σε εμπειρίες-παιχνίδια που του κράταγαν συντροφιά για μέρες ή και εβδομάδες ακόμα.

Σήμερα συναντάμε τις εικαστικές εγκαταστάσεις του καθώς περπατάμε στους δρόμους της Κοπεγχάγης και της Οντένσε. Με μια ατομική έκθεση στο ενεργητικό του, πολλές συμμετοχές σε ομαδικές στη Δανία (Kunsthal Charlottenborg, Den Frie Udstilling, PVC – Project Room Vera, Pulsar Festival κ.ά.) και πρόσφατα στην Ελλάδα (The Project Gallery, Alex in wonderland II) και αρκετές διακρίσεις, ο Γιώργος Κουτσούρης μέσα από τα έργα του κάνει αυτό που πάντα ήθελε: εκφράζει τους προβληματισμούς του μέσα από τη σφαίρα της αισθητικής και των συναισθημάτων χρησιμοποιώντας αρχές από τη μηχανική και τον ήχο.

«Sonic Curtain», 2016. Nørrebro Station, Κοπεγχάγη

Πάθος με τις κατασκευές από παιδί, λοιπόν.
Έφτιαχνα μόνος τα παιχνίδια μου, μια συνήθεια που την κληρονόμησα από τον πατέρα μου, ο οποίος επίσης κατασκεύαζε μικρός τα δικά του. Αυτό που άλλαξε επί της ουσίας στη δική μου δημιουργία ήταν τα μέσα και τα ερεθίσματα. Οι επιρροές μου από την εργασία των γονιών μου στα κινούμενα σχέδια, τη γραφιστική και τα εικαστικά ήταν καταλυτική για να γεμίζω την κάθε μου μέρα με ζωγραφιές, σκίτσα και σημειώσεις για το επόμενο πρότζεκτ. Πολλές φορές αναπαριστούσα ένα λούνα παρκ στο μπαλκόνι, ένα σπίτι του τρόμου στο υπνοδωμάτιο, αλλά και συναυλίες με φωταγωγημένη σκηνή από φακούς και χρωματιστές ζελατίνες, αυτοσχέδια όργανα από την κουζίνα, έως και καπνούς που προέρχονταν από κατσαρόλες με βραστό νερό! Επιδιδόμουν και σε εφευρέσεις, των οποίων και η λειτουργία και τα ονόματα ήταν μάλλον κωμικοτραγικά: το Βαροσβέρκο, ο Βουτυρομελοτής, ο Μυγοδιώκτης, η Ψυχοβεντάλια είναι κάποιες που θυμάμαι αυτή τη στιγμή.

«Confusion», κινούμενη ζωγραφική, 2019

Σε εκείνη την ηλικία ξεκίνησε κι ένας μεγάλο έρωτας.
Πράγματι, ενώ οι κατασκευές ήταν το πάθος μου, ο μεγάλος μου έρωτας ήταν η μουσική. Τότε πήρα τα πρώτα μου μαθήματα πιάνου και θεωρίας και μυήθηκα από τους γονείς μου σε μία μουσική αισθητική από τον Θεοδωράκη ως τον Χατζιδάκι, από τα λάτιν ως την κλασική ποπ και από τα δημοτικά έως τη συμφωνική μουσική.

Όλα αυτά τα ερεθίσματα θα έλεγες ότι σε κατεύθυναν κατά κάποιο τρόπο προς τα εικαστικά;
Σε μεγάλο βαθμό, ναι. Ενώ αυτά συνέβαιναν στα χρόνια του δημοτικού, πολύ αργότερα συνειδητοποίησα πως αποτέλεσαν τις βάσεις για τη στροφή μου προς τα εικαστικά, όπου βρήκα πρόσφορο έδαφος να κάνω επάγγελμα αυτό πάντα απολάμβανα: το συνδυασμό πολλών διαφορετικών δεξιοτήτων σε μία δημιουργική διαδικασία. Από τα εφηβικά χρόνια μέχρι και τα φοιτητικά μελετούσα πολύ, εξίσου σε όλα τα μαθήματα. Και άρχισα να νιώθω πως δεν υπάρχει τίποτα ωραιότερο από τη σφαιρική γνώση, σε έναν κόσμο όπου όλα αλληλοεπηρεάζονται.

«A string kaleidoscope», ηχητικό γλυπτό, 2016

Ξεκινάς με σπουδές στη μηχανική.
Τελειώνοντας το λύκειο, μπήκα στο ΕΜΠ ως Μηχανολόγος. Παράλληλα μελέτησα πολύ μουσική. Μαγεύτηκα από τη θεωρία, την αρμονία και τη σύνθεση, ώστε σύντομα κατάλαβα την αγάπη μου για τον ήχο και την επιστήμη πίσω από αυτόν. Μετά έφυγα για την Κοπεγχάγη για να σπουδάσω στο Μεταπτυχιακό Ακουστικής στο αντίστοιχο πολυτεχνείο, με υποτροφία από το Ίδρυμα Ωνάση. Ενώ πάντοτε πάλευα να βρω πως θα συνδυάσω όλα αυτά που αγαπώ, ακόμα δεν είχα βρει τι είναι αυτό που θα τα ενώσει. Τελειώνοντας το μεταπτυχιακό, άρχισα να εργάζομαι ως μηχανικός ακουστικής.

«Tubular radiolarian», ηχητικό γλυπτό, 2018

Και ξαφνικά έγινε μια αλλαγή…
Έτσι ακριβώς. Καθώς έμπαινε η ζωή μου σε μία ρουτίνα, τον Ιανουάριο του 2013 είδα κάποια έργα σύγχρονων Δανών εικαστικών όπως ο O. Eliasson και ο J. Hein. Εντελώς ξαφνικά -και κυριολεκτώ με αυτό- ένιωσα πως ήρθε η ώρα να επιδοθώ ξανά σε κατασκευές, σαν αυτές των παιδικών μου χρόνων. Αυτή τη φορά όμως με την ωριμότητα που είχα αποκομίσει από τις σπουδές έως τότε και με σκοπό να επικοινωνήσω με τον κόσμο.

“Rotating Waves”, 2014. Rådhuspladsen, Κοπεγχάγη

Πότε παρουσίασες το πρώτο εικαστικό έργο; 
Μετά από ένα περίπου χρόνο εντατικής ενασχόλησης με διάφορα μέσα έκφρασης, παρουσίασα το πρώτο μου επίσημο έργο τέχνης στη Δανία. Ήταν το «Rotating Waves», εγκατεστημένο στην πρόσοψη του εργοταξίου για έναν από τους νέους σταθμούς του μετρό. Το έργο συνδύαζε τη μηχανική, τον ήχο και την κίνηση με τρόπο «παιγνιώδη» και χιουμοριστικό – όπως στις πρώτες μου κατασκευές.

Και ξεκινάς πλέον συνειδητά την πορεία σου στο χώρο της σύγχρονης τέχνης.
Το 2015 έγινα δεκτός απευθείας στο μεταπτυχιακό στην ΑΣΚΤ της Κοπεγχάγης. Φοίτησα για 3 χρόνια στο τμήμα MediaArts της Α. Μελιτόπουλος, με την οποία και συνεργάστηκα ως μηχανικός ακουστικής και καλλιτέχνης στο έργο της Crossings, για την Documenta 14, στο Kassel. Από το 2015 κι έπειτα συνεχίζω να ασχολούμαι με την τέχνη ακατάπαυστα, εξερευνώντας νέους δρόμους, μέσα από κάποιες θεμελιώδεις αρχές, όπως η κίνηση, η διαρκής αλλαγή ή ο έλεγχος της τυχαιότητας. Με ενδιαφέρει η μελέτη της συνύπαρξης των ανθρώπων στην κοινωνία σε ένα μακροσκοπικό επίπεδο όπου πολλά πράγματα καταλήγουν σε αριθμούς, μοτίβα και πιθανότητες. Ίσως η ζωή μας δεν είναι τίποτε άλλο παρά αποφάσεις που παίρνουμε για να οριοθετήσουμε κάπως την τύχη μας. Και όλα τα γεγονότα φαίνεται να είναι αποτελέσματα πιθανοτήτων, άλλοτε μικρών και άλλοτε μεγάλων.«A strangers attractor», 2018, ηχητικό γλυπτό – εγκατάσταση © David Stiernholm

Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζεις κατά τη δημιουργία των έργων σου;
Έχω πειραματιστεί με έργα αυτοκινούμενα, ή διαδραστικά, επίπεδα ή τρισδιάστατα, σιωπηλά ή ηχητικά, τα οποία διακρίνονται για τους εκτενείς απαιτούμενους υπολογισμούς και την προσήλωση στην ακρίβεια. Τόσο σε φαινομενικά απλά έργα, όσο και σε πολύπλοκα, όπως το πρόσφατο «Psalm machine» ή το «Strangers attractor» του 2018, υπάρχει πάντοτε το ρίσκο της αποτυχίας, καθώς όλα τα επιμέρους στοιχεία πρέπει να συνεργάζονται αρμονικά στο τέλος. Σε αντίθεση με πιο ελεύθερα είδη τέχνης, όπως η αφηρημένη ζωγραφική, θεωρώ πως τα έργα μου οδηγούνται από έναν φανκτιοναλισμό, και η υλοποίησή τους είναι σε μεγάλο βαθμό συνεπής ως προς την αρχική τους μελέτη.

Τι ήταν αυτό που σε οδήγησε τελικά στην τέχνη;
Θα έλεγα ότι η ενασχόλησή μου με τη μηχανική και την επιστήμη μού έδωσε πολλά, κυρίως ως προς τον τρόπο σκέψης. Ωστόσο πάντοτε αναζητούσα κάτι παραπάνω, το οποίο βρήκα τελικά στη σύγχρονη τέχνη. Σε αυτό το περιβάλλον έχω την ευκαιρία να υλοποιώ συνδυαστικές ιδέες άμεσα, μακριά από χρονοβόρες διαδικασίες τυποποίησης. Παράλληλα, μπορώ να εκφράζω τους διάφορους προβληματισμούς μου με κατασκευές που παύουν να υπηρετούν μία τεχνοκρατική αντίληψη, αλλά προσπαθούν να ταξιδέψουν στη σφαίρα της αισθητικής και των συναισθημάτων.

Τελικά η κινητήριος δύναμη σε αυτά που κάνω φαίνεται να είναι απλά η δίψα για μάθηση και η προσπάθεια κατανόησης όλων αυτών που συμβαίνουν στη ζωή μας, ως αλληλοσχετιζόμενα γεγονότα. Σε έναν κόσμο υπερβολικής εξειδίκευσης, προσπαθώ πεισματικά να μαθαίνω συνεχώς καινούρια και διαφορετικά μεταξύ τους πράγματα. Όπως είπε κάποτε ένας συμφοιτητής στο Πολυτεχνείο, ίσως να είμαι ένας καλλιτέχνης με χόμπι τη μηχανική!

Πηγή: athensvoice.gr