Βριλήσσια – «Ονειρεύομαι σε άλλη γλώσσα» στην οθόνη του Cine-Δράση
Με την ταινία «Ονειρεύομαι σε άλλη γλώσσα», συνεχίζει το Cine- Δράση τις προβολές του στο ΤΥΠΕΤ την Πέμπτη 11 Μαΐου στις 21.00.
Οι γλώσσες που μιλούν οι άνθρωποι πεθαίνουν με ανησυχητικό ρυθμό. Κάθε 14 μέρες εξαφανίζεται και μία από αυτές, σύμφωνα με το National Geographic. Η απώλεια μιας γλώσσας σημαίνει και απώλεια ενός ολόκληρου πολιτισμού και τρόπου ζωής. Το δημιουργία των αδερφών Carlos και Ernesto Contreras, με τον πρώτο να γράφει το σενάριο και τον δεύτερο να σκηνοθετεί, είναι μια όμορφη ταινία που πατώντας σε μια συναρπαστική και πρωτότυπη ιστορία για μια ετοιμοθάνατη γλώσσα, γεμίζει την καρδιά του θεατή με ποίηση και τον προβληματίζει για το μέλλον των πολιτισμών και των ανθρώπινων σχέσεων που χωρίς τη μνήμη, τη γνώση του παρελθόντος και την παράδοση είναι καταδικασμένα.
Η υπόθεση της ταινίας
Η υπόθεση είναι απλή και πρωτότυπη. Ο Μαρτίν, νεαρός παθιασμένος γλωσσολόγος από το πανεπιστήμιο της Βερακρούζ, στα πλαίσια μιας έρευνας, ταξιδεύει σε μια γραφική τοποθεσία στα βάθη της ζούγκλας του Μεξικού. Εκεί βρίσκεται το μικρό χωριό San Nicidero όπου παλιότερα οι ιθαγενείς μιλούσαν το ετοιμοθάνατο πλέον γλωσσικό ιδίωμα Ζικρίλ. Τώρα το μιλούν μόνον τρεις τελευταίοι άνθρωποι, δυο άντρες και μια γυναίκα. Πριν καν προλάβει να τον βοηθήσει, η γυναίκα πιο συνεργάσιμη από τους τρεις, πεθαίνει. Οι δύο εναπομείναντες ομιλητές είναι οι ηλικιωμένοι δον Εβαρίστο και δον Ισάουρο που κάποτε υπήρξαν αδελφικοί φίλοι, αλλά εξ αιτίας κάποιας ρήξης δεν έχουν μιλήσει ο ένας στον άλλο για περίπου 50 χρόνια. Όλοι πιστεύουν ότι αιτία του καυγά τους υπήρξε μια γυναίκα, με την οποία ήταν ερωτευμένοι και οι δύο. Όταν εκείνη επέλεξε τον έναν, οι δρόμοι τους χώρισαν για πάντα. Αλλά ποιος μπορεί να ορκιστεί ότι αυτή είναι η αληθινή αιτία;
Ο Μαρτίν έχει ιδιοτελή κίνητρα. Ενδιαφέρεται αποκλειστικά να διασώσει μια γλώσσα, πριν αυτή χαθεί από τον πλανήτη. Αρχικά τον απασχολεί μόνον να επανενώσει τους δύο γέροντες και να τους βάλει να συνομιλήσουν ώστε να καταγράψει τους διαλόγους τους και να τους μελετήσει. Αλλά σύντομα θα εμπλακεί συναισθηματικά με πολλούς τρόπους. Θα αρχίσει να ενδιαφέρεται για όσα συμβαίνουν γύρω του, θα δημιουργήσει σχέσεις με τη Lluvia εγγονή του Εβαρίστο, κρυφά από τον παππού της. Και καθώς αυτός αρνείται πεισματικά να μεταφράσει τον Ισάουρο που μιλάει μόνο Ζικρίλ, ο νεαρός γλωσσολόγος θα ζητήσει τη βοήθεια της κοπέλας. Μια κίνηση αμφιβόλου αποτελεσματικότητας ως προς τα δικά του σχέδια, η οποία όμως θα βγάλει στην επιφάνεια τα κρυμμένα μυστικά του παρελθόντος και την αληθινή αιτία της μετατροπής μιας βαθιάς φιλίας σε άσβεστη εχθρότητα. Στην ουσία, θα έχει αποτύχει στις επιδιώξεις του, αλλά θα έχει κερδίσει γνώση, εμπειρία, μνήμες.
Έρευνες χρόνων έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως η μητρική γλώσσα ενός ανθρώπου επιδρά και καθορίζει τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τον κόσμο, το χώρο και τον χρόνο. Αλλιώς σκέφτεται ένας Έλληνας, αλλιώς ένας Νοτιοαφρικάνος, αλλιώς ένας Ινδός. Πρόκειται για ένα συμπέρασμα που δεν περιέχει οτιδήποτε ρατσιστικό, δεν αποκαλύπτει ανωτερότητα μιας γλώσσας και του λαού που τη μιλάει έναντι κάποιου άλλου. Στον «Sueño en Otro Idioma» η φυλή των ιθαγενών συνολικά έχει αφομοιωθεί από τον σύγχρονο πολιτισμό, έχει ασπαστεί την ισπανική γλώσσα και μέσω αυτής την ισπανόφωνη κουλτούρα, το σύγχρονο καθολικισμό, τις θεωρίες που συνδέονται με αυτόν και εμποδίζουν να ζήσουμε τη ζωή όπως αρμόζει στο ανθρώπινο γένος. Οι πεποιθήσεις των προγόνων τους, η πίστη στις αρχαίες δοξασίες, η θεοποίηση της φύσης, έχουν ατονήσει ή εγκαταλειφθεί. Κορυφαίο παράδειγμα η Lluvia. Ασφυκτιά στο χωριό της. Δεν έχει μέλλον εκεί, δεν έχει προοπτικές. Επιδιώκει να φύγει από την περιοχή, να αναζητήσει στην πόλη τις ευκαιρίες που στερείται. Αλλά κάποια μέλη της τοπικής κοινωνίας εξακολουθούν να ονειρεύονται σε άλλη γλώσσα, αυτή των προγόνων τους. Σε αυτή που μεγάλωσαν, έμαθαν τον κόσμο, βάφτισαν τα αισθήματα τους. Στη γλώσσα που ερωτεύτηκαν. Αλλά και σε αυτήν υπάρχουν θέματα ταμπού, που δεν πρέπει να ομολογηθούν. Καλύτερα να μην υπήρχαν.
Οι διακρίσεις της ταινίας
Η ταινία έκανε την πρεμιέρα της στο Φεστιβάλ του Sundance όπου κατέκτησε το Μεγάλο Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής στη κατηγορία World Cinema (2017). Την ίδια χρονιά παίχτηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, όπου έτυχε θερμότατης υποδοχής. Από τα βραβεία που κατέκτησε διεθνώς ξεχωρίζουν τα 6 ARIEL (μεξικάνικα Oscar), ανάμεσα τους αυτά Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου και Ανδρικής Ερμηνείας για τον Eligio Meléndez (δον Εβαρίστο).
Ο Contreras πραγματεύεται με θλίψη, νοσταλγία και βαθύ ανθρωπισμό -που περιλαμβάνει τη γλυκύτητα αλλά και τη σκληρότητα της ανθρώπινης φύσης- τον αντίκτυπο που έχει στους ανθρώπους, στην ταυτότητα και τον πολιτισμό τους η εξαφάνιση μιας γλώσσας. Εγείρει σημαντικά ερωτήματα για την επίδραση των γλωσσών στην διαμόρφωση των ανθρώπινων σκέψεων και συναισθημάτων. Χωρίς να υποστηρίζει μια συντηρητική «επιστροφή στις ρίζες» ισχυρίζεται με σαφήνεια ότι η ανθρωπότητα χωρίς μνήμη, χωρίς στέρεα εφόδια από το παρελθόν, χωρίς παράδοση, δεν έχει μέλλον. Στα συν του φιλμ η γοητευτική φωτογραφία μιας υπέροχης φύσης που μοιάζει να κρατάει και αυτή πρωταγωνιστικό ρόλο. Στην μεγάλη παράδοση του λατινοαμερικάνικου σινεμά που ενδιαφέρεται για τον θεατή ο σκηνοθέτης ισορροπεί με επιτυχία ανάμεσα στο χιούμορ και το δράμα και κάποιες στιγμές οδηγεί την ταινία του στη σφαίρα του μαγικού ρεαλισμού.
