Από το “ελληνικό όνειρο” στην “ελληνική τραγωδία”
Στις 12 το μεσημέρι της Τετάρτης 1ης Μαρτίου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν προγραμματισμένο να επισκεφθεί το κέντρο τηλεδιοίκησης-σηματοδότησης του σιδηροδρομικού δικτύου βορείου Ελλάδας. Ήταν προγραμματισμένο δηλαδή να επισκεφθεί (να εγκαινιάσει;) κάτι που στην ουσία δεν υπάρχει. Φυσικά, η επίσκεψη ματαιώθηκε λόγω του τραγικού δυστυχήματος στα Τέμπη, αλλά σκεφτείτε κι εσείς (γιατί ο ίδιος και το επιτελείο του θα το έχουν σίγουρα σκεφτεί) το πρόγραμμά του να ήταν διαφορετικό κατά 24 ώρες προς τα πίσω; Ακόμα και στο σημερινό πρωτοφανές καθεστώς μιντιακής υπερπροστασίας, καμία επικοινωνιακή τρύπα δε θα ήταν αρκετή για να τον κρύψει.
Όχι, δεν φταίει ο Μητσοτάκης για τα Τέμπη. Όπως δεν έφταιγε ο Τσίπρας για το Μάτι. Όπως δεν έφταιγε πάλι ο Μητσοτάκης για τη Βαρυμπόμπη και την Εύβοια. Κι ο Τσίπρας πάλι για τη Μάνδρα. Ή κάποτε ο Καραμανλής για την Ηλεία. Δεν έβαλαν εκείνοι τις φωτιές, δεν μπορούσαν να ελέγξουν τον άνεμο ή την βροχή ή τον λάθος χειρισμό. Όσον αφορά τις υποδομές και την ετοιμότητα του κρατικού μηχανισμού λίγο πολύ παρέλαβαν καμένη γη, λίγο πολύ παρέδωσαν καμένη γη.
Φταίνε όμως γιατί δε μετέτρεψαν αυτές τις καταστροφές σε πολιτική, και γιατί εκ των υστέρων προσπάθησαν να αποδράσουν με μικροπολιτική και φθηνή επικοινωνία. Όπως η σύσκεψη-οπερέτα το μοιραίο βράδυ του Ιουλίου του 2018. Ή όταν πρόπερσι το καλοκαίρι, οι «επιτελικοί» σχεδόν μας ζητούσαν τα ρέστα που δεν πανηγυρίζαμε επειδή η Ελλάδα καιγόταν. Και, φυσικά, στα Τέμπη, όταν λίγες ώρες μετά την τελευταία εθνική τραγωδία ο Πρωθυπουργός κατεύθυνε την αφήγηση στο βολικό τερέν του «ανθρώπινου λάθους», ακυρώνοντας επί της ουσίας τις δεσμεύσεις για (διακομματική, μάλιστα) διερεύνηση και «ποτέ ξανά». Αλήθεια, πώς μπορεί να δεσμεύεται ότι «ποτέ ξανά» δε θα συμβεί «ανθρώπινο λάθος» σε ένα δίκτυο που λειτουργεί «στο manual»;
Στη ΝΔ αξίζει να νιώσει στο πετσί της ότι η πολιτική τυμβωρυχία είναι ένα δίκοπο μαχαίρι. Να δει την άλλη όψη της ψηφοθηρικής, κι εντελώς προσχηματικής όπως έδειξε η ιστορία. υστερίας της για το Μάτι. Σε μας δεν αξίζει όμως. Σε μας δεν αξίζει να συμψηφίζουμε προς τη μια ή τη άλλη κατεύθυνση, τα πολλαπλά πρόσωπα ενός failed state. Ενός κράτους διαχρονικά αποτυχημένου και πια δραματικά επικίνδυνου, στο οποίο «ζούμε από τύχη». Viral φράση, απαραίτητη στον επιτελεστικό λυρισμό των ημερών, αλλά εν τέλει αληθινή. Όλοι το έχουμε πάρει άλλωστε κάποια στιγμή αυτό το κωλοτρένο.
Είναι όλοι ίδιοι; Προφανώς όχι. Ακόμα και στο εσωτερικό του ίδιου κόμματος υπάρχουν διαφορετικές ποιότητες στελεχών κι ανθρώπων. Έχουν όλοι το ίδιο μερίδιο ευθύνης γι’ αυτό το διαλυμένο κράτος-μπάχαλο; Πάλι, προφανώς όχι. Το μερίδιο ευθύνης του καθενός είναι ευθέως ανάλογο του πόσο κυβέρνησε. Η παραίτηση του υπουργού Μεταφορών είναι πάντως ενθαρρυντική. Όχι για να αποκρύψει τις ευθύνες του (το ντροπιαστικό βίντεο 8 μέρες πριν το δυστύχημα στη Βουλή θα τον συνοδεύει για πάντα), όχι γιατί συζητάμε πάλι τα αυτονόητα, αλλά γιατί ίσως χρησιμεύσει ως αφετηρία κουλτούρας ευθιξίας. Συμβαίνει «στη βάρδια σου»; Αναλαμβάνεις την ευθύνη και κάθεσαι στον πάγκο. Όχι μόνο επικοινωνία με σουφρωμένα χειλάκια, κολλύριο στα μάτια, πόζες αιμοδοσίας και δήθεν αξυρισιές.
Failed state, λοιπόν. Κάθε χρόνο και χειρότερα. Φωτιές, πλημμύρες, τώρα το μεγαλύτερο σιδηροδρομικό δυστύχημα στην ιστορία του ελληνικού κράτους. Καταστροφές που εξελίσσονταν σε εθνικές τραγωδίες γίνονταν πάντα. Ακόμα και την εποχή που ζούσαμε στην παραζάλη της «ισχυρής Ελλάδας». Μόνο που τότε η δήθεν ευημερία του «ελληνικού ονείρου», το Ευρώ, οι Ολυμπιακοί, το χρήμα που έπεφτε στην αγορά κάλυπτε κάθε Ρικομέξ και κάθε Σάμινα που αναδείκνυαν πτυχές της ανικανότητας του κρατικού μηχανισμού.
Η Κρίση ήρθε όμως να τα ισοπεδώσει όλα. Έχουμε περάσει πια στην πίστα της «ελληνικής τραγωδίας». Όχι χωρίς ευρωπαϊκή συνδρομή. Άλλωστε, η απαξίωση του ελληνικού σιδηροδρόμου είναι όπως φαίνεται ένας συνδυασμός ανολοκλήρωτων εργολαβιών, οικονομικής κακοδιαχείρισης και διορισμών άσχετων «δικών μας παιδιών» με μια πολύ συζητήσιμη ιδιωτικοποίηση-μνημονιακή υποχρέωση που έφερε μείωση/μετάταξη προσωπικού. Πανηγυρίζαμε και καμαρώναμε για «λευκά βέλη» που θα κάνουν «Αθήνα-Θεσσαλονίκη σε λιγότερο από 4 ώρες», ενώ δε λειτουργούν καν τα φανάρια κατά μήκος ολόκληρης της γραμμής και η επικοινωνία βασίζεται στο αν υπάρχει καλό σήμα στα ραδιοτηλέφωνα.
Όμως αυτά δε θα τα λύσουμε ποτέ, είμαστε πλέον μοιρολατρικά πεπεισμένοι. Ξέρουμε ότι το ελληνικό πολιτικό σύστημα είναι έτσι φτιαγμένο ώστε τα κόμματα να ενδιαφέρονται σχεδόν αποκλειστικά για την επιβίωσή τους στην εξουσία κι όχι για τη βελτίωση της ζωής μας. (Χωρίς αυτά δυστυχώς να συνδέονται.) Το περιβάλλον πια αποπνέει από παντού παρακμή, κάθε απόπειρα κοινού εδάφους σαμποτάρεται από τοξικότητα, πόλωση και παραπληροφόρηση.
Οι «νέοι εκσυγχρονιστές», αυτοί με τα «καλύτερα βιογραφικά της χώρας» που είναι «καλοί μάνατζερ» και ξέρουν πώς «γίνεται η δουλειά», αποδείχθηκαν εξαιρετικοί στις απευθείας αναθέσεις κι ελάχιστοι στις απευθείας μεταρρυθμίσεις. Κι αυτοαποθεώνονται κιόλας σε ένα παραμύθι με τίτλο «Ελλάδα 2.0», ενώ σκάει η μία υπόθεση διαφθοράς μετά την άλλη.
Αντί λοιπόν να υπερβούμε τα στερεότυπα που δε μας άφησαν να βγούμε έστω και λίγο σοφότεροι από τη δεκαετία της κρίσης, τα διαιωνίζουμε και προσθέτουμε και καινούρια. Ας πούμε δίπλα στην «ατομική ευθύνη», ήρθε να κουμπώσει το «ανθρώπινο λάθος»…
