Αδιάφορες και παρωχημένες εκλογές
Απο τον Αριστείδη Χατζή, καθηγητή Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο ΕΚΠΑ
Δεν είναι εύκολο να αλλάξουμε ένα σύστημα ψηφοφορίας που κρατάει πάνω από έναν αιώνα, αλλά οπωσδήποτε είναι η ώρα να το τολμήσουμε.
Επειτα από δύο εθνικές εκλογές και μια θορυβώδη αλλαγή ηγεσίας στον ΣΥΡΙΖΑ, κανείς δεν φαινόταν να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τις εκλογές στην αυτοδιοίκηση. Με την εξαίρεση των αναρίθμητων υποψηφίων που μας βομβάρδισαν με sms, emails και μηνύματα στα κοινωνικά δίκτυα, παραβιάζοντας αδίστακτα τα προσωπικά μας δεδομένα, κανείς άλλος δεν ενδιαφέρθηκε πραγματικά. Αλλά η αδιαφορία της μεγάλης πλειονότητας φάνηκε στο ποσοστό συμμετοχής που ξεπερνάει ελάχιστα το 50%, οκτώ μονάδες χαμηλότερα από το ποσοστό συμμετοχής του 2019. Αρχίζουν, πλέον, να τίθενται ερωτήματα νομιμοποίησης. Φάνηκε, επίσης, στο ότι τα αποτελέσματα διατήρησαν το status quo. Καλοί και κακοί δήμαρχοι, καλοί και κακοί περιφερειάρχες είχαν σχεδόν πάντα το πλεονέκτημα έναντι των αντιπάλων τους ακόμα κι αν απέτυχαν παταγωδώς στον ρόλο τους. Το ΚΚΕ που έχει μεγάλη συσπείρωση, κέρδισε από την αποχή περισσότερο από κάθε κόμμα της αντιπολίτευσης. Η δύναμη του ΣΥΡΙΖΑ εξανεμίζεται σταθερά – ο κ. Κασσελάκης δεν προσέφερε καμία δυναμική, μια μικρή ανάσα, ούτε βραχυπρόθεσμα. Το ΠΑΣΟΚ επιβεβαιώνει ότι αντέχει περισσότερο τοπικά γιατί οι μηχανισμοί επιβιώνουν. Η κυβέρνηση παραμένει παντοδύναμη καθώς θα ελέγχει τις περιφέρειες και τους μεγάλους δήμους.
Με την ευκαιρία, λοιπόν, αυτών των αυτοδιοικητικών εκλογών που δεν θα αφήσουν τίποτε πίσω τους και σύντομα θα ξεχαστούν, νομίζω ότι είναι καιρός να θέσουμε ένα σοβαρό ζήτημα. Ο τρόπος που διεξάγονται και ρυθμίζονται οι εκλογές από το υπουργείο Εσωτερικών και τα δικαστήρια, είναι παλαιολιθικός. Συμβαίνει ακριβώς το ίδιο που έγινε με την ψηφιοποίηση του κράτους. Ενώ ψηφιοποιούνται συνεχώς υπηρεσίες, οι μισές είναι άχρηστες, προκαλούν τεράστιο γραφειοκρατικό κόστος και αναπαράγονται. Ετσι και στις εκλογές: οι δικηγόροι στέλνουν με τάμπλετ τα αποτελέσματα και μετά πρέπει να εκτελέσουν μια σειρά από παρανοϊκές υποχρεώσεις που τους επιβάλλονται από την εκλογική διαδικασία και τις εγκυκλίους. Τα 2/3 των εγγράφων που ετοιμάζουν (σε δύο, τρία ή και 4 αντίτυπα με… καρμπόν) από το πρωί του Σαββάτου μέχρι τα χαράματα της Δευτέρας μετά τις εκλογές, είναι εντελώς άχρηστα.
Αλλά ακόμα και το σύστημα ψηφοφορίας πάσχει, όπως κάθε ψηφοφόρος συνειδητοποιεί όταν λαμβάνει τα ψηφοδέλτια του ενός μέτρου, τα πάνω από 100 ονόματα, τον άχαρο τρόπο ψηφοφορίας, την ταλαιπωρία των φιλότιμων πολιτών που κληρώνονται στις εφορευτικές επιτροπές και όταν εμφανίζονται εργάζονται σχεδόν 20 ώρες. Αφήστε την κατάσταση των σχολείων μετά την επιδρομή των εκλογέων ή τη σπατάλη σε εκλογικά επιδόματα. Ηρθε η ώρα, λοιπόν, να εξετάσουμε τις δυνατότητες που μας δίνει η τεχνολογία. Μπορούμε να δοκιμάσουμε πιλοτικά, να πειραματιστούμε, να υιοθετήσουμε υβριδικές μεθόδους, να αξιοποιήσουμε τα κεκτημένα της ψηφιοποίησης. Δεν είναι εύκολο να αλλάξουμε ένα σύστημα ψηφοφορίας που κρατάει πάνω από έναν αιώνα, αλλά οπωσδήποτε είναι η ώρα να το τολμήσουμε!
* Ο κ. Αριστείδης Ν. Χατζής είναι καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
